va shu kabilar. Oyoqlarni bukishda ham shu atama ishlatiladi.
Masalan, o'ng oyoqni bukish, o'ng oyoqni bukib oldinga uzatish,
o'ng oyoqni bukib orqaga uzatish, o'ng oyoqni yon tomonga bukish,
o'ng oyoqni bukib tizzani bir tomonga uzatish.
Qo'Harning dastlabki holati: qo'llar belda, velkalarda, bosh
ortida, ko'krak oldida, chalishtirilgan holda orqada va boshqalar.
Doira: qo'l, oyoq, boshni aylana bo'ylab harakatlantirish,
shuningdek, oyoqlarni gimnastik vositalar tepasidan aylantirish.
Engashish: gavdanl bukishni anglatadigan atama. Engashishning
quyidagi turlari bor: to'la engashish, kerishib engashish, yarimengashish,
pastlatib oldinga engashish, orqaga engashib yerga yetish,
oyoqlarni keng ochib engashish, quchoqlab engashish.
Muvozanat — shug'ullanuvchining bir oyoqda turgan, shuningdek,
osilib yoki tayanib turgandagi yotiq holati. Muvozanatning
quyidagi turlari farqlanadi: o'ng oyoqda, engashib muvozanat
saqlash, yonlama, ortki, orqaga engashib, frontai, oyoqni ushlab,
oyoqlarni yonga yozgan holda muvozanat saqlash.
Gimnastika vositalari bilan bajariladigan rnashqlarga nom
berishda vositaning holati, o'tiladigan yo'l asosiy bclgi bo'lib
hisoblanadi.
Qo'llarni prujinusimon harakatlantirish — barcha bo'g'inlarni
baravariga bukib, prujinasimon vaxlit harakat qilish turli yo'nalishlarda
bajariladi.
Tolqinsimon — do'ngsimon yarimcho'qqayishdan boshlanadigan,
bo‘g‘inlarning ketma-ket biri yoziladigan, ikkinchisi bukilishidan
iborat murakkab yaxlit harakat.To'lqinsimon harakatning
quyidagi turlari bor: oldinga qarab to'lqinsimon, o ‘ng va chap
tomonga to'lqinsimon harakatlar.
Mashqlarni yozish qoidalari va shakllari
Gimnast ika mashqlarining qisqa va aniq yozilishi ularni
tushunishda katta ahamiyatga ega. Belgilangan maqsadga qarab, u
yoki bu yozish shakllari qo'llanila di, umumlashtir iladi, aniq
(atamalogik), qisqartirish yoki chizma shakllari yoziladi.
Gimnastika mashqlari mavjud qoidalar (yuqorida qayd qilingan
va belgilangan shakllar) asosida yozib boriladi.
Yozish qoidalariga quyidagilar kiradi: gimnastika mashqlarining
ayrim guruhlar i uchun belgilangan yozish tart ibi, yozishda
qo'llaniladigan grammatik tartib va belgilarga rioya qilish. Quyida
mazkur qoidalarni ko'rib chiqamiz.
Umumrivojlantiruvchi mashqlarni yozish. Alohida harakatni
yozishda quyidagilar ko‘rsatiladi:
1. Harakat boshlanadigan dastlabki holat.
2. Harakat nomi (engashish, burilish, tebranish, cho'qqayish,
yurish va boshqalar).
3. Harakat yo'nalishi (o'ngga, orqaga va h.k.).
4. Agar zarur bo'lsa, oxirgi holati.
Bir vaqtda bajariladigan bir necha harakatni yozayotganda alohida
harakatlarni yozishda ko'rinadiganlarni yozish qabul qilingan, lekin
oldin, odatda, gavda yoki oyoqlar bilan bajariladigan asosiy
harakatni, keyin esa boshqalarni yozish kerak bo'ladi. Masalan, d.h.
(dastlabki holat) oyoqlarni kerib tik turib, qo'llar yelkada, o'ng
oyoqni bukib chapga engashish, qo'llarni yuqori ko'tarish.
Turli vaqtda bajariladigan bir necha bir xil harakat (bir marta
Do'stlaringiz bilan baham: |