В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х

монополияга эга бўлади. Чунки бошка мамлакатларда бу товарнинг ўрнини 
босувчи товарлар хали ишлаб чиқарилмайди.
3-боскич. Тўйиниш. Янги товарни ишлаб чиқариш технологияси 
мукаммал кўринишга кетирилади ва товарнинг нархини пасайтириш 
мақсадида уни ишлаб чиқаришнинг бир қисми бошқа мамлакатларга 
ўтказилади. Арзонроқ ишчи кучидан фойдаланиш ҳисобига товарнинг 
таннархи пасаяди ва корхона юкори даромад о лишни давом этгиради.
3-босқичда янги товарни ишлаб чиқаришнинг бир қисми меҳнат 
ресурсларига бой мамлакатга ўгказилади. Шу тариқа маҳсулотни ишлаб 
чиқариш бир мамлакатдан бошқа мамлакатга узатилиши жараёни бошланади.
4-б осқич.
Пасайиш. Бу босқичда товарнинг нархи кўп жиҳатдан арзон 
табиий ресурслар ва меҳнат ресурслари билан таъминланганлигига боғлиқ. 
Шу сабабли нисбатан арзонроқ меҳнат ресурсларига эга булган мамлакат 
янги товарни ишлаб чиқариш жараёнини тўлиқ ўз қўлига олади. Бу босқичга 
келиб юқорида кўрсатилган сабаблар таъсири осгида янги товарни ишлаб 
чиқарган мамлакат бу маҳсулотни импорт қилишни бошлайди.
5-босқич. Ички ишлаб чиқаришдан воз кечиш. Олдинги босқичда 
бошланган жараён ривожланиб боради ва янгиликни амалга оширган 
мамлакатда бу товарни ишлаб чиқариш тўхтатилади. Чунки арзон хомашёга, 
кшчи 
кучига 
эга 
бўлмаган 
мамлакат 
корхоналари 
бозорда 
ўз 
ракобатбардошлигини йўқотиб кўйишади ва ўз салохдатларини янги 
товарларни ишлаб чиқишга йўналтиришади. Бу босқичга келиб янги товарни 
ишлаб чиқаришни 
тараққий этган мамлакатлардан ривожланаётган 
мамлакатларга узатиш тўлиқ нихоясига етказилади ва тараққий этган 
мамлакатлар бу товарни тўлиқ хориждан импорт қилади.
3 0 5

---