В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х

13.4. Ў збекистон ва ўтиш иктисодиёти м амлакатлари 
иктисодий ҳам корлик алокалари
Узбекистон ва утиш иктисодиёти мамлакатлари ўртасидаги иктисодий 
алоқалар жадал суръатлар билан ривожланиб бормокда. Ўтиш иктисодиёти 
мамлакатлари учун Узбекистон Марказий Осиёда маҳсулотларни согишнинг 
истиқболли, йирик ички бозорга, кулай инвестиция муҳигига, бой хомашё, 
инсон ва илмий-техник салоҳиятга эга муҳим ҳамкори ҳисобланади.
Мусгақилликнннг дастлабки йилларвдан бошлаб Узбекистон МШЕ 
мамлакатлари билан дипломатии алоқаларни ўрнатди ва иқгисодий 
ҳамкорликнинг барча соҳаларидаги муносабатлар муваффақиятли ривож- 
ланмоқца. Узбекистон Польша, Чехия, Словакия, Болгария, Руминия билан 
“ Савдо-иқгисодий ҳамкорлик тўғрисидаги” келишувларга эга. Мазкур 
келишувлар доирасида бу мамлакатлар билан мумкин кадар кулайлик 
яратиш режими асосида икки томонлама савдо алокалари ўрнатилган.
Узбекистондан МШЕ мамлакатларига пахта толаси, матолар, рангли 
металлар, ноорганик кимё махсулотлари, турли хил хизматлар, қишлоқ 
хўжалик маҳсулотлари (томат пастаси, м ева ва сабзоватлар, соклар), 
автомобилсозлик саноати махсулотлари, кабель экспорт килинади. 
Узбекистонга ушбу мингақадан ун, тайёр матолар ва кийим-кечак, 
керамика махсулотлари, механика ва элекгр асбоб-ускуналари, озик-овакг 
махсулотлари, курилиш материаллари, фармацевтика махсулотлари, 
мебель, транспорт воситалари олиб кирилади.
238

---

Ўзбекистонда 150 дан ортиқ МИГЕ мамлакатлари капитали қатнашган 
қўшма ва 40 дан ортиқ тўлиқ хорижий капиталга асосланган корхоналар 
фаолият юритади. Ушбу корхоналар озиқ-овқат, спирт ли ичимликлар, 
қшшюқ хўжалик маҳсулотларини қайта ишлаш, машинасозлик, савдо, 
транспорт хизматлари, тўқимачилик махсулотлари, кийим-кечак, кимё, 
фармацевтика махсулотлари ишлаб чикариш билан шугулланади.
Ўзбекистон учуй Руминия ва Болгариянинг Қора денгиздаги портлари 
орқали юклар ташиш соҳасида ҳамкорлик имкониятларини ривож- 
лангириш истиқболлари муҳим аҳамиятга эга. Ўзбекистон маҳсулот- 
ларини Руминиянинг Констанца порги, Қора денгизни Дунай-Рейн дарё 
транспорти тизими билан боғловчи Супин канали орқали Европа 
марказига ташиб келтириш, кейин минтақанинг Шимолий денгиз 
портларига олиб чиқиш мумкин бўлади.
МДҲ мамлакатлари Ўзбекистоннинг асосий савдо-иқгисодий ҳамкор- 
лари ҳисобланади. Ш унга қарамасдан, мамлакат ташқи савдо айланмасида 
бу мамлакатларга нисбатан узоқ хориж мамлакатларининг улуши орта 
бошлади. Мисол учун, 1990-2010 йилларда МДҲ мамлакатларининг 
Ўзбекистон ташқи савдо айланмасидаги улуши 60,1% дан 43,1% гача, 
экспорт ва импорти таркибидаги улуши эса мутаносиб равишда 62,3 ва 
57,4% дан 45,2 ва 40,1% га қадар қисқарди (13.4.1-жадвал).
13.4.1-жадвал