Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги р. Расулов умумий


К,ар: Х-Неъматов, Р,Расулов. У ш аасар, 31-бет



Download 5,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet93/133
Sana21.03.2022
Hajmi5,09 Mb.
#504893
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   133
Bog'liq
2 5242426163690738508

112 К,ар: Х-Неъматов, Р,Расулов. У ш аасар, 31-бет.
191


Тил ва нутк бирликлари булган товуш, фонема, мор­
фема, лексема, суз, суз бирикмаси, ran, матн ва бошк,а- 
лар заруран шакл ва мазмун муносабатини узида та_ 
шийди, акс эттиради.
Муайян бирлик булган товуш — фонема шакл ва 
мазмун нук^аи назаридан бопщаларидан фарьуш узига 
хосликка эга, яъни товуш — нутк, товушлари, фонемалар 
ало^ида, айрим - айрим олинганда шакл (форма) була 
олмайди.113
Айтмок^имизки, сузларнинг ташк,и томонини, шак- 
лини \осил к,илувчи алох,ида - алохдца товушлар узича
якка ^олда тилнинг фак,ат материали, моддий бирлиги, 
материяси ^исобланади.114 Айни вак,тда, таъкидлаш ло- 
зимки, тил системасида товуш томон му\имлиги, асо- 
сийлиги билан ажралиб туради. Чунки товуш булмаса 
муайян бирлик, масалан, суз (суз шакли) мавжуд бул- 
майди, «яратилмайди». Суз узининг товуш асоси туфай- 
ли нуткда ижтимоий а\амиятга эга булади. Товуш сузни 
тингловчи учун модций \одисага, «борликда», вок,еликка 
айлантиради.115
Тил (нутк,) бирлиги булган сузда — лексемада эса 
шакл ва мазмун муносабати товушга нисбатан бопщача
мукаммал, аник,, тулик, ифодаланади. Суз (лексема) 
шакл га \ам , мазмунга \ам - \ар икки жи^атга эга булган 
лисоний бирликлар - тил ва нутк, бирликлари сифатида 
муайян микросистемани \осил кдлади. Демак, суз-лек- 
сема шакл ва мазмундан иборат белгидир, бирликдир.
Систем тилшуносликда лексеманинг (тил бирли- 
гининг) шакл томони (ташк,и-модций томони) номема, 
лексеманинг мазмун томони (маъноси, сигнификата, 
ички томони) эса семема терминлари билан аталади.116
113 Нутк товушлари айрим \о л д а тилн ин г-лисоний бирликларнинг шакли
(ф орм аси) булмаса \а м психикада - хотирадаги товуш образларига нисбатан

Download 5,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   133




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish