Узбекистон Республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги Низомий номидаги

ОБРАЗАМ ХОЛАТ ФЕЪЛЛАРИНИНГ
МАЪНО ТУЗИЛИШИ
Т а с в и р и й
(о б р азл и ) 
х,олат 
ф е ъ л л а р и
о б ъ е к т и в
б о р л и к
п р е д м е т -х о д и с а л а р и , у л а р о р а с и д а г и м у н о с а б а т л а р х аки д а м у а й я н
х а б а р б е р и ш и , т а ъ с и р ч а н л и к д а р а ж а с и н и н г о р т и к л и ги б и л ан
а ж р а л и б ту р а д и . Б у гу р у х х о л а т ф е ъ л л а р и я к к а , у з и ч а о л и н ган д а, 
у л а р д а ги т а ъ с и р ч а н л и к к у п и н ч а ан и к и ф о д а л а н а д и . 
К иёсланг: 
д у п п ай м о к , 
каккайм ок, 
гуллам ок, 
ш у м ш а й м о к , 
о л т и н л а н м о к , 
ж и л в а л а н м о к , ж и л о л а н м о к . Б у н д а й ф е ъ л л а р г а п д а м у а й я н с у з л а р
к у р ш о в и д а о л и н г а н д а эса, т а ъ с и р ч а н л и к д о и м о к у ч л и д а р а ж а д а
и ф о д а эти л ад и . Б у -т а б и и й . Ч у н к и о б р а з л и х о л а т ф е ъ л л а р и н и
у р а г а н
ку р ш о в
б и р л и к л а р и
у ш б у
ф е ъ л л а р
м а ъ н о с и н и
" т и н и к л а ш т и р и б " 
к о л м а с д а н , 
б а л к и у н д а г н т а ъ с и р ч а н л и к н и
я н а х ам к у ч а й т и р а д и , б у р т т и р а д и . У м ум ан, нутк, ж а р а ё н и п р ед м ет
- х о д и с а л а р , у л а р н о м л а р и н и н г с е м а н т и к - с и н т а к т и к к о н у н и я т
а с о с и д а у з а р о б и р и к и б , м у а й я н н у т р и й у р и н н и эга л л а б , ш у 
у р и н д а к у л л а н га н с у з м а ъ н о л а р и н и н г к ай с и т а р к и б и й к и с м л а р и - 
ф а р х л о в ч и с е м а л а р и ф с ю л л и ги н и т а ъ м и н л а й д и .
Д е м а к , т а с в и р и й х о л а т ф е ъ л л а р и м а ъ н о г а р к и б и н и н г а с о с и н и
х о с и л
к и л ган
т а ъ с и р ч а н л и к
т и л д а
хам, 
н у т к д а
хам
а н и к
и ф о д а л а н и ш и
б и л а н
м у х и м д и р . 
О б р а з л и
х о л а т
ф е ъ л л а р и д а
т а ъ с и р ч а н л и к б и л ан б и р г а м у а й я н д ар а к , х а б а р н и н г хам и ф о д а
э т и л и ш и у ш б у ф е ъ л л а р м а ъ н о с и г а хос м ухим х у с у с и я т д и р .
Т а с в и р и й
х о л а т
ф е ъ л л а р и
п р е д м е т
- 
х о д и с а л а р
хакида 
т а с в и р и й х а б а р б е р и ш и ва б у х а б а р и н с о н р у х и я т и г а ку ч л и
га ъ с и р к,илиб, 
у н д а ш у п р е д м е т -х о д и с а л а р , 
у л а р н и н г ш акли, 
м а зм у н и , т у зи л и ш и , б е л г и л а р и , м о х и яти хаки да ан и к, ту гр и , т у л и к
т у ш у н ч а , т а с а в в у р х о с и л б у л и ш и д а м у х и м а х а м и я т к а с б этади .
О б р а з л и
х о л а т
ф е ъ л л а р и
т а ъ с и р ч а н л и к н и , 
хис 
туйгуни 
и ф о д ал а ш и , и н с о н р у х и я т и д а к;андай "ш аклдаги" т а ъ с и р ч а н л и к н и
х о с и л к и л и ш га к у р а т у р л и ч а д и р :
а) 
т а ъ с и р ч а н л и к н и
и ф о д ал а ш га
к у р а
б е т а р а ф
б улган 
о б р а з л и
х о л ат 
ф е ъ л л а р и : 
ухлам ок, 
котмок, 
гавдалан м ок ;
б) 
и ж о б и й л и к
б у ё г и га
эга
т а ъ с и р ч а н л и к
и ф о д а л о в ч и
о б р а з л и х о л ат
ф е ъ л л а р и : 
о л ти н л ан м ок , 
товлан м ок, 
ж и л олан м ок ;
в) 
с а л б и й л и к
б у ё г и г а
эга 
т а ъ с и р ч а н л и к
и ф о д а л о в ч и
о б р а з л и х о л а т ф е ъ л л а р и : х у в и л л ам о к, ш у м ш ай м о к , с5глм ок.
О б р а з л и х о л а т ф е ь л л а р и т а с в и р и й л и к н и туб хам д а я с а м а ф е ъ л
ш а к л и д а а н г л а т а д и . У ш б у ф е ъ л л а р у з и
б и л д и р г а н п р е д м е т , 
х о д и с а л а р н и
ж а м и я т
ва
т а б и а т
м о д д а л а р и г а , 
ш ах е
ва 
п р е д м е т л а р г а х о с х у с у с и я т л а р г а , х о л а т г а , х ,а р а к а т г а , ш ак лга,
37

---

т а ъ с и р г а ва б о ш к а л а р г а к и ёсл ай д и .
П р е д м е т л а р н и к и ё с л а ш н у т р и й х о д и с а б у л и б , б у н д а о б р а з л и
х,олат ф е ъ л л а р и д а т а ъ с и р ч а н л и к б и р п р е д м е т г а х ос х у с у с и я т н и н г
б о ш к а с и г а к у ч и р и л и ш и д а н , я ъ н и п р е д м е т б о ш к а п р е д м е т г а х о с 
х у с у с и я т г а , т а с в и р и й л и к к а э г а б у л и ш и д а н ю з а г а к е л а д и . Б у
н у т р и й
т а ъ с и р ч а н л и к
б е л г и с и н и н г
х о с и л
б у л и ш и
б и л а н
и з о х л а н а д и . 
Б у
б е л г а
(сем а) 
хам 
о б р а з л и
х;олат ф е ъ л л а р и
м а ъ н о с и н и н г т а р к и б и й к и с м и с а н а л и б , ю з а г а ч и к и ш г а т а й ё р
т у р г а н
(п о т е н ц и а л ) с е м а н и т а ш к и л к,илади. Д е м а к , 
о б р а з л и
Х олат ф е ъ л л а р и к у ш и м ч а п о т е н ц и а л с е м а га эга б у ли ш и с а б а б л и
у л а р д а т а ъ с и р ч а н л и к ю з а г а к е л а д и 1.
А й т и л ган и д ек , о б р а з л и х,олат ф е ъ л л а р и д а ":х,олат" м у ш т а р а к
с е м а , 
" о б р а з л и "
б и р л а ш т и р у в ч и
с е м а
с и ф а т и д а
с у з