Uy-joy huquqi

hirinchi jihati
fuqarolam ing 
o'zlariga tegishli turarjoylardan barqaror foydalanish imkoniyatini 
ta'minlaydi va ularning uy-joyga boigan subyektiv huquqlarini 
himoya qiladi. Biroq bu holatni turarjoyga nisbatan harakatlarni 
amalga oshirishdagi to iiq erkinlik sifatida tushunmaslik kerak. 
Ayrim harakallar (turaijoyni o‘zgartirish, asosiy devomi buzishjni 
amalga oshirish uchun vakolatli davlat organlarining roziligini olish 
kerak boiadi. Bundan tashqari. esdan chiqarmaslik lozimki. bir 
kishi harakatining erkinligi ikkinchi kishi huquqlarini buzmaslik 
bilan chegaralanadi. Fuqarolar tegishli burchlarga ega bo'ladilar: 
turarjoydan uning tayinlanish maqsadiga ko ‘ra foydalanish. 
foydalanish qoidalariga rioya qilish, kontmunal to ‘lovlarini to ‘lash, 
blnoni buzmaslik. Bu esa o‘z navbatida Konstitutsiyaning 48- 
moddasida belgilangan bo'lih, unga binoan, fuqarolar Konstitutsiya 
va qonunlarga rioya etishga, boshqa kishilarning huquqlari, erkin- 
liklari, sha'ni va qadr-qimmatini hurmat qilishga majburdirlar.
Uy-joyga nisbatan huquqlarning 
ikkinchi jihati
fuqaroning 
turarjoy binosini qo‘lga kiritish, ya’ni o'zining turatjoy sharoitini 
yaxshilash imkoniyati tavsiflanadi. Turarjoy binosi qonun bilan 
taqiqlanmagan turli usullar bilan qo‘lga kiritilishi mumkin: fuqa-
.3 5
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

rolik-huquqiy bitim lar (oldi-sotdi. hadya, vorislik. renta va shu 
kabilar)ni tuzish, xususiylashtirish, xizm at turarjoyni yoki 
yotoqxonadagi xonani berish. uy-joy qurilish kooperativlaridan 
ishtirok etish, turarjoyni ijaraga olish yo‘li bilan qo‘lga kiritilishi 
m um kin.
Uchinchi jihai
hech kim uy-joyga bo'lgan huquqidan mahrum 
etilishi va undan o'zboshim chalik bilan ko'chirib yuborilishi 
mumkin emasligini anglatadi. UJK turaijoydan ko'chirish asos- 
• larini belgilaydi. Ushbu asoslaming ko'pchiligida fuqaroni boshqa 
turarjoy bermasdan ko'chirish m um kin emasligi belgilangan. 
Turaijoy mulkdoriga uy-joy joylashgan yer uchastkasi boshqa 
maqsadlar uchun olib qo'yilganda, maqbul to‘lov berilishi lozim. 
Yakka tartibda qurilgan va hovlisida qurilishlar hamda mevali 
daraxtlar uy-joyga tegishli pul to'lovi to'lanishi yoki boshqa yer 
uchastkasi berilib, uy-joy ashyolari ko'chirilishi uchun imkoniyat 
berilishi kerak Uy-joyni ko'chirish va pul to'lovi yer uchastkasi 
berilayotgan tashkilot hisobidan amalga oshiriladi. Har qanday 
ko'chirilish sud tartibida nizolanishi mumkin. Mazkur holat har 
qanday maqsadlar (masalan, shahar markazidagi uy u yerda savdo 
kompleksi qurilishi munosabati bilan buzilganda) uchun o'zbo- 
shimchalik bilan ko'chirilishga to'sqinlik qiladi.
Fuqarolarning uy-joyga bo'lgan huquqini amalga oshirishning