ЎҚув адабиёти овқатланиш

Парҳезларнинг янги номенклатураси. Парҳез овқатланишини оптималлаштириш, ППО ни ташкил этишни такомиллаштириш ва уларнинг сифатини бошқаришни яхшилаш мақсадида 2003 йилдан бошлаб парҳезларнинг янги номенклатураси парҳезларнинг стандарт тизими (парҳезларнинг бешта тури) киритиладики, у улар таркибидаги асосий озуқа моддалари ва қувватий қиймати, овқат тайёрлаш технологияси ва ўртача суткалик озиқ-овқатлар тўплами миқдорига кўра фарқланади.
Стандарт парҳезлар тизимидан фойдаланишда илгари қўлланилган рақамли парҳезлар тизими (№ 1 ... 15 парҳезлар)ни турли хасталикларда касалликнинг босқичи, оғирлик даражаси ёки турли аъзолар ва тизимларда асоратлар қолдиришига қараб тайинланадиган стандарт парҳезларга бирлаштирилади ёки унинг ичига киритилади:

1. 
   стандарт парҳезнинг асосий варианти (рақамли тизимдаги № 1, 2, 3, 5, 6, 7, 9, 10, 13, 15);
   
2. 
   механик ва кимёвий аёвчи парҳез варианти (№ 1б, 4б, 4в, 4п);
   
3. 
   оқсил миқдори оширилган парҳез варианти – юқори оқсилли парҳез (№ 4р, 4а/г, 5п, 7в, 7г, 9б, 10б, 11, R-I, R-II);
   
4. 
   оқсил миқдори камайтирилган парҳез варианти – паст оқсилли парҳез (№ 7а, 7б);
   
5. 
   калориялилиги камайтирилган парҳез варианти – паст калорияли парҳез (№ 8, 9а, 10с).
   

Стандарт парҳезлар кимёвий таркиби ва калориялилигининг индивидуаллаштирилиши картотекадаги мавжуд парҳез овқатланиш таомларини танлаш, тайёр озиқ-овқатлар (нон, шакар, сарёғ) миқдорини ошириш ёки камайтириш, ППО билан даволанаётган беморлар учун уйидан олиб келинадиган озиқ-овқатларни назорат қилиш, шунингдек, парҳез ва энтерал овқатланишда овқатга БФҚ ва тайёр махсуслаштирилган аралашмалардан фойдаланиш ёрдамида амалга оширилиши лозим.
Стандарт парҳезларни қўллаш парҳез муолажаси (диетотерапия)ни тайинлаш ва уни самарали олиб бориш, уни стандарт парҳезларнинг чекланган танлови доирасида максимал даражада максималлаштириш учун парҳезшунослик (диетология) соҳасидаги ППО шифокорлари нисбатан юқорироқ малакали бўлишларини талаб қилади. Стандарт парҳезлар доирасида фойдаланилувчи парҳез таомлари картотекаси асосан ўхшаш рақамли парҳезларга мос келади.