ЎҚув адабиёти овқатланиш

Асосий озуқа манбалари ва организмни таъминлаш имкониятлари. Озуқа манбаларида липоат кислота липоамидли ферментлар шаклида ёки лизин билан мажмуада (липоиллизин) намоён бўлади. Бунақанги шакллари ҳайвон ич маҳсулотлари (жигар, буйрак, юрак)да ва истеъмол қилинадиган ўсимликлар (исмалоқ, брокколи карами ва помидор)да ҳам учраб, одатда тўлиқ ҳазмланиш ва сўрилишга қарши етарлича бардошлидир.
Озуқа маҳсулотларида α-липоат кислота ўта кам бўлганлиги туфайли ҳам унга бўлган эҳтиёж организмдаги биосинтезланиш жараёни ҳисобидан қондирилади.
Тавсия этилувчи истеъмол миқдори. α-липоат кислотанинг тахминий истеъмоли 0,5 ... 2 мг/сут. ни ташкил этади. Липоат кислотанинг оптимал метаболизланиш кўрсаткичи унинг суткалик пешобдаги концентрацияси 20
... 40 мкг/л оралиғида бўлишидир.
Танқислиги ва ошиқчалигининг белгилари ва асоратлари. Инсондаги α-липоат кислотанинг танқислиги ва ошиқчалиги таърифланмаган. Маргимуш билан заҳарланганда у специфик дегидрогеназ таркибида α- липоат кислота билан боғланишга ва уларни нофаллаштиришга қодир бўлади. Бирламчи билиар цирроз билан оғриган беморларда липоамидли фермент бирликларига нисбатан антитаначалар пайдо бўлади, бу эса уларнинг умумий фаоллиги пасайишига ҳам олиб келади.
Q10 коэнзим. У убихинонлар сифатида маълум бўлган органик бирикмалар оиласини ифодалайди. Убихинонлар В6 ва S- аденозилметионин иштирокида тирозин (ёки фенилаланин)дан митохондрияларда синтезланади ва организмдаги барча тўқималарда иштирок этиб, липопротеинлар ва ҳужайраларнинг биомембраналари таркибига киради.
Алмашинув жараёнларида убихинонлар асосий муҳим ўрин тутади: улар электрон ва протонларнинг интра- ва трансмембраналар аро олиб ўтилишини амалга ошириб, митохондрияларда АТФ синтезланишида иштирок этишади, протонлар ташилиши ҳисобига улар цитозолининг кислоталилиги оптималлашиши натижасида лизослар функциясини таъминлайди.
Ўзининг тикловчи шаклида убихинонлар самарали ёғда эрувчи антиоксидантлар бўлади: улар зичлиги паст липопротеинлар ва
ҳужайраларнинг биомембраналарида липидлар оксидланишини ингибирлашга қодир. Митохондрияларда убихинонлар мембрана оқсиллари ва ДНКни оксидловчи шикастланишдан ҳимоя қилади. Шу билан бирга тикланган убихинон Е витамини регенерациясини таъминлайди.