ЎҚув адабиёти овқатланиш гигиенаси фани бўйича ўҚув қЎлланма профессор Г. И. Шайхова таҳрири остида

Услубнинг тартиби учувчан ёғ кислоталарини буғ орқали чиқарилиши ва унинг миқдорини натрий ишқори эритмаси билан титрлашга қаратилган.
Текшириш кетма-кетлиги. Техник тарозига 25 гр қийма тортиб олинади, таги думалок 750-1000 мл.ли колбага солинади, 150 мл 2% ли олтингугурт кислота эритмасидан қўйиб аралаштирилади. Колбани иккита тешиги бор қопқоқ билан ёпилади. Кейин 1 та тешикчага тўғри бурчак остида эгилган шиша таёкчани соламиз, шундай қилинадики у колбани тубига етиши лозим. Бу таёқча колбани бошқа колба - буғ ҳосил қилувчи колба билан улаш учун керак. Бошқа тешикчага горизонтал ёки вертикал музлатгичга уланган томчи ушлаб қолувчи уланади. Музлатгич остига олдиндан 200 мл хажм белгиланган, хажми 300 мл ли колба қўйилади. Буғ ҳосил қилувчи колбага 2/3 хажмда дистиллангаи сув қўйилади ва қийма солинган колбага уланади. Иккала колбани электр иситгичга қўйиб қиздирилади. Буғ ҳосил қилувчида сувни қайнатишгача олиб борилади ва буғ билан гўштдан учувчан ёғ кислоталари ҳайдалади. Ҳайдаш мобайнида гўшт тортмаси солинган колба ҳам қиздирилади.
Ҳайдаш колбада 200 мл дистиллят йиғилгунга қадар олиб борилади. Ҳосил бўлган дистиллятни олдиндан 3-5 томчи фенофталин эритмасини қўшиб, шу колбанинг ўзида 0,1 н натрий ишқори ёки калий ишқори билан титрланади.
Бир вактнинг ўзида назорат текширув ўтказилади, яъни ҳайдаш гўшт тортмасиз ўтказилади, худди гўштли тортма ҳайдалганига ўхшаб худди шу реактивлар ишлатилади.
Ҳисоблаш. Учувчан ёғ кислоталари миқдори қуйидаги формула орқали ҳисобланади:
(В-В₁)
Х= -------------------------х К
2
бу ерда,
Х – учувчан ёғ кислотанинг миқдори мл да, 25 гр гўштдан ҳосил бўлган 200 мл хайдалмани титрлаш учун кетган 0.2 н натрий ёки калий ишқори миқдори;
В – 200 мл гўшт хайдалмасини титрлаш учун кетган 0.1 н натрий ёки калий ишқори миқдори;
В₁ – назорат текширувда ҳосил бўлган (гўшт навескасисиз) 200 мл хайдалмани титрлаш учун кетган 0.1 н натрий ёки калий ишқори миқдори;
К – 0,1 н ишқор эритмасини титрга ўтказиш коэффициенти;
2 – 0,1 н ишқорий эритмани 0,2 н га ўтказиш.