Usmanova N. Yu. Iqtisodiyot va moliyaviy menejment

22.4. Marketing strategiyasini ishlab chiqish.
Korxonada Marketing xizmati. 
Korxona barcha marketing, rejalashtirish ishlarini o`z ichiga oluvchi 
marketing xizmati tizimini tuzishi kerak. Kichik korxonalarda marketing xizmati 
bir kishi zimmasida bo`lishi mumkin. U marketing tadqiqotlari, reklama va 
sotishni tashkil qiladi, servis va mijozlar bilan ishlaydi. Agar korxona yirik bo`lsa, 

---

313 
marketing funksiyasiga marketing bo`limi rahbarlik qiladi. Bu bo`limda agentlar, 
marketing tadqiqotchilari, reklama bo`yicha mutaxassislar, tovar ishlab chiqarishni 
boshqaruvchilar yoki bozor bo`g`inlari (segmenti) boshqaruvchilari, mijozlarga 
servis xizmati xodimlari faoliyat ko`rsatadilar. 
Har bir korxona marketing bo`limini shunday tashkil etishi kerakki, bu 
bo`lim butun ishlab chiqarish va tovar sotilishiga ko`maklashsin. 
Marketing xizmatinig eng ko`p tarqalgan turi funksional marketing 
xizmatidir, Bunda marketing bo`yicha mutaxassislar marketing faoliyatiga uning 
har bir funksiyasi bo`yicha rahbarlik qiladi. 
Chizmada besh mutaxassislik ko`rsatilgan. Bundan tashqari, servis va mijoz-
lar bilan ishlash boshqaruvchisi, marketing xizmatini rejalashtirish boshqaruvchisi 
tovarlar harakati xizmati boshqaruvchisi lavozimlari bo`lishi mumkin. 
22.1-chizma. 
Marketing funksional xizmati 
Funksional xizmatining eng katta ustunligi – bu boshqa oddiyligidir. Bir 
vaqtning o`zida tovar assortimentini va korxonalar bozorini kengaygan sari 
yuqoridagi sxema o`z samaradorligini yo`qotib boradi, har bir tovar va bozor 
uchun alohida rejalarni ishlab chiqish va marketing xizmatini muvofiqlashtirib 
borish qiyinlashib boradi. 
Marketing kompleksiga quyidagi to`rt unsur kiradi: Tovar, narx, tarqatish 
uslublar va rag`batlantirish uslublari. Marketing ishlarini ishlab chiqarish (firma)