G‘aznachilik faoliyatini tashkil etishning xorij tajribalari Tekshirdi: Abdurasulov M

G‘aznachilik faoliyatini tashkil etishning xorij tajribalari

Tekshirdi:Abdurasulov M

REJA:

• Rossiya Federatsiyasi G’aznachiligi tashkil etilishi
• G’aznachilik organlari
• Rossiya Federatsiyasi Moliya vazirligida yagona markazlashgan g’aznachilik organi

1.Rossiya Federatsiyasi G’aznachiligi tashkil etilishi

Rossiyada XV asrda g’azna palatalari deb nomlangan guberniya organlari tashkil qilingan bo’lib, 1775 yil 7 noyabrda amalga oshirilgan imperator Ekoterina II farmoni Butun Rossiya imperiyasini guberniyalarini boshqaruvchi tashkilot bilan g’azna palatalari tashkil etildi. G’azna palatasi to’g’risidagi farmonda ko’rsatilganidek, ularga barcha xazina vositalari, pullar, gerbli qog’ozlar, pasportlar, g’azna do’konlaridan tuz va vino, bojxona va boshqalar kiritildi. G’azna daromadlarini o’ziga yig’ish, sarflash xuquqiga ega emas, barcha tillalarni saqlashni tartibga solingan holda kirim-chiqim kitobini yuritishlari kerak. Guberniya g’aznachiligi va ularga buysinuvchi uezd g’aznachiligi kirim, pul mablag’larini saqlash va tarqatish bilan shug’ullangan.

Barcha g’azna daromadlari boshqarmaning qaysi bo’linmasida va qaysi manbadan kelib tushishidan qat’iy nazar g’aznachilikka tegishlidir, har qanday ortiqcha sarf -xarajat ruxsatsiz amalga oshirilmasligi kerak. 1821 yilda Moliya vazirligi tarkibida davlat G’aznachilik Departamenti tashkil etildi va bu depertament 1918 yil 1 noyabrgacha amal qilib keldi. Shu tarzda g’aznachilik va markaziy emissiya organlari funktsiyalari aralashtirib yuborildi. Bozor munosabatlarini rivojlantirishning zamonaviy Rossiya iqtisodiyotida markazlashtirish va ko’p sonli tijorat banklarining paydo bo’lishiga olib keldi. Bu davrda Rossiya banki pul-kredit munosabatlarini kuchaytirishga ko’proq e’tiborga qaratdi va byudjet tizimi bo’g’inlarida byudjet ijrosi masalalari e’tibordan chetda qolib ketdi. Natijada byudjet mablag’larining bank hisobi susayib ketdi, tijorat banklari esa byudjet mablag’lari sarflanishda nazoratdan cheklab qo’yishdi va shuningdek bunday nazorat yo’qligi bilan ham qiziqishmadi.