Upstream tax

5-режа: ривожланаётган мамлакатлар учун углерод солиғи қанчалик мос келади
Углерод солиғининг иқтисодий, экологик ва бошқа ҳукумат мақсадларига таъсирини ўрганиб чиққандан сўнг, сиёсатчилар бундай ислоҳотларнинг ривожланаётган мамлакатлар учун мослигини ҳам ҳисобга олишлари керак. Бу сиёсий иқтисод омилларини кўриб чиқишни ўз ичига олади, хусусан, углерод солиғининг эҳтимолий сиёсий ва маъмурий мақсадга мувофиқлигини баҳолаш ва бошқа атроф-муҳит сиёсатлари билан таққослаш керак. Атроф-муҳит мақсадига эришиш учун иқтисодий жиҳатдан самарали бўлиши мумкин бўлган экологик воситалар сиёсий иқтисод нуқтаи назаридан ҳали ҳам амалга ошириб бўлмайдиган бўлиши мумкин. Агар, масалан, юкнинг катта қисми эмиссия қилувчи фирмаларга тўғри келса, улар эмитент бўлмаганларга қараганда сиёсий жиҳатдан кучлироқ бўлиши мумкин. Ёки солиқ юки ҳукуматлар ҳимоя қилишга интилиши керак бўлган кам даромадли гуруҳларга номутаносиб равишда таъсир қилиши мумкин. Иккала таъсир ҳам углерод солиғи фирмалар ва уй хўжаликлари ўртасида дуч келиши мумкин бўлган сиёсий ёрдамга таъсир қилади.
Шу билан бир қаторда, фискал воситалар иқтисодий жиҳатдан самарали ва сиёсий жиҳатдан амалга оширилиши мумкин, аммо маъмурий жиҳатдан жуда қийин бўлиши мумкин. Европа Иттифоқининг ЭТС ёки Америка Қўшма Штатларининг иссиқхона газлари бўйича минтақавий ташаббуси каби ЭТСлар назарий жиҳатдан эмиссия солиғи билан бир хил даражада эмиссияларни камайтиришга олиб келиши мумкин, агар нарх траекториялари бир хил бўлса. Бироқ, ЭТС лойиҳалаш ва амалга оширишда қўшимча мураккабликни келтириб чиқариши мумкин ва шунинг учун чекланган маъмурий имкониятларга эга бўлган шароитларда амалга ошириш қийинроқ бўлиши мумкин.
Сиёсий мақсадларни аниқлаш
Углерод солиғи турли хил сиёсий мақсадларга эришиш имкониятига эга ва ҳукуматнинг бу мақсадларга нисбатан қарори сиёсатчиларнинг солиқ механизмини ишлаб чиқиш жараёнига катта таъсир ўтказади. Шундай қилиб, углерод солиғини лойиҳалашда биринчи қадам ҳукуматнинг солиқ орқали эришмоқчи бўлган мақсадларини аниқ белгилашдир.
Кўпчилик ҳукуматлар углерод солиғини қабул қилишни кўриб чиқаётганларида, углерод солиғининг максимал самарадорлиги учун "углерод таркибли газлар чиқиндиларини камайтириш" ёки "даромадларни ошириш" каби юқори даражадаги мақсадлар тўғрисида аниқ тасаввурга эга бўлишса-да, бу мақсадларнинг таърифи янада аниқроқ бўлиши керак ва бу умумий мақсадлар доирасида кўзланган аниқ вазифаларни ҳамда уларнинг аҳамиятини кўриб чиқишлари керак. Шунинг учун бу бўлимда биринчи навбатда углерод солиғини қабул қилишга туртки берадиган тўртта асосий мақсад кўриб чиқилади:
-иссиқхона газлари чиқиндиларини камайтириш
-даромадларни ошириш
-кам углерод таркибли қазилмаларни ривожлантириш бўйича имтиёзлар
-солиқ тизимининг самарадорлигини ошириш