|
shi tushunardim. Shunday bo‘lsa-da, gaplarining rost-
ligiga ishonishni xohladim, chunki ruhoniylik uning
uchun emasligini juda yaxshi tushunardim. Ish shu
bilan tugadiki, Uikxem ruhoniylik yo‘lida bo‘ladigan
har qanday yordamdan voz kechdi va men unga uch
ming funt to‘ladim. Shu bilan oramizdagi hamma bor-
di-keldi tugadi hisob. Uikxemni Pemberliga mehmonga
chaqirish yoki poytaxtda u bilan uchrashishga intilish
215
uchun men uning to‘g‘risida juda yomon fikrda edim.
Tushunishimcha, u faqat Londonda yashayotgan edi,
yurisprudensiyani o‘rganish esa bir bahona edi xolos.
Uni ushlab turadigan hech kim yo‘q, endi istagancha
o‘ynab-kular edi. Uch yil davomida Uik xem to‘g‘risida
hech qanday xabar eshitmadim. Lekin cherkov prixo-
didagi ruhoniy vafot etganda, shu o‘rinni unga beri-
shimni so‘rab, menga xat yozdi. Uning aytishicha, juda
qiyin ahvolda qolgan emish va bunga ishonish qiyin
emas edi. Yurisprudensiyani o‘rganish unga hech nar-
sa bermaganmish va aytishicha, agar prixodni unga
bersam, diniy mansabga ega bo‘lishga qat’iy qaror qil-
ganmish. Bu gaplarni men so‘zsiz bajarishimga uning
imoni komil edi, chunki men g‘amxo‘rlik qiladigan
bosh qa odam yo‘q edi va men otamning aytganlarini
unutmagan edim. Siz men Uikxemning bu iltimosini
va uning keyingi boshqa da’volarini ham bajarmaga-
nim uchun meni ayblamasangiz kerak? Uning norozili-
gi shu darajaga yetdiki, hammaning oldida va hatto
mening o‘zimga ham bo‘hton gaplarni aytishdan toy-
madi. Shundan boshlab bizning o‘rtamizdagi hamma
narsa tugadi. Uning ke yingi hayoti qanday kechdi –
menga noma’lum. Lekin o‘tgan yoz u juda yoqimsiz
tarzda o‘zining borligini namoyon qildi.
Men sizga o‘zim butunlay miyamdan chiqarib
tashlashni xohlagan voqeani aytib bermoqchiman.
Sizga bu xatni yozishga majbur qilgan sababgina bu
voqeani sizga aytishga majbur qilyapti. Va sizning
ham bu sirni hech qachon hech
kimga aytmasligin-
gizga aminman.
Mendan o‘n yosh kichik bo‘lgan
sing limga g‘amxo‘rlik qilish menga va onamning ji-
yani bo‘lmish polkovnik Fitsuilyamga yuklatilgan
edi. Bir necha yillar burun biz singlimni maktab-
dan olib, avval Londonda, o‘tgan yoz esa unga qa-
rab turadigan ayol bilan Remsgeytda joylashtirdik.
Mister Uikxem ham yomon niyat bilan o‘sha yerda
216
joylashgan ekan. Keyinchalik ma’lum bo‘lishicha,
biz tabiatida yanglishganimiz missis Yang uni an-
cha paytdan beri bilar ekan. Uning beparvoligi orqa-
sida mister Uikxem yoshligidan unga yaxshi ko‘z
bilan qaragan singlimni shunchalik o‘ziga og‘dirib
olibdiki, singlim o‘zini sevib qoldim deb ishonib, u bi-
lan qochib ketishga rozi bo‘lgan. Singlimni bu ishda
oqlaydigan narsa – bu paytda u endigina o‘n beshga
to‘lgan edi. Uning yengiltaklik qilganini bo‘ynimga
olaturib, yana aytamanki, qochib ketish haqida sing-
limning o‘zi menga aytib berdi. Men ular mo‘ljallagan
vaqtdan bir yoki ikki kun burun singlimning oldiga
keldim. O‘z otasidek ko‘radigan akasini xafa qilib
qo‘ymaslik uchun, u menga hamma narsani aytib
berishga qaror qildi. Mening nimalarni his qilganimni
va nimalar qilganimni bemalol tasavvur qila olasiz.
Sing limning nomiga dog‘ tushirmaslik uchun bu ish-
ni ochib tashlashning iloji yo‘q edi. Men mister Uik-
xemga xat yozdim va tez orada u bu yerlardan jo‘nab
ketdi. Albatta, bu o‘rinda endi missis Yangning xiz-
mati ham kerak emas edi. Mister Uikxemni albatta,
sing limning o‘ttiz ming bo‘lgan merosi qiziqtirgan. Le-
kin men aniq ishonamanki, shu yo‘l bilan mendan
ham o‘chini olmoqchi bo‘lgan. Mana, xonim, mening
bu odam bilan bog‘liq tarixim ana shulardan iborat.
Agar menga ozgina bo‘lsa-da ishonsangiz, meni mis-
ter Uikxemga nisbatan bag‘ritoshlikda ayblamay-
siz. U sizni qanday qilib o‘ziga qaratishga erishgan,
menga qorong‘i, lekin bu narsaga erishganiga hay-
ron qolib bo‘lmaydi. Bizlar haqimizda hech narsa bil-
may turib, siz uni yolg‘on ustida ushlay olmasdingiz,
gumonsirash esa – sizning tabiatingizga zid narsa.
Bu narsalarni men sizga nega kecha kechqurun
aytib bermaganim qiziq tuyular. Lekin kecha men
to‘g‘ri qilayapmanmi yoki yo‘q, deya oladigan ahvol-
da emasdim. Gaplarimning to‘g‘riligini polkovnik Fit-
217
suilyam tasdiqlashi mumkin. Bizning qarindoshligimiz
va bir-birimizdan sir berkitmasligimiz, yana buning
ustiga Jorjiana uchun u ham javobgarligini qo‘shgan
holda, uni ham bo‘lgan voqeadan xabardor qilishim
kerak edi. Agar o‘zingizning menga nisbatan beparvo
munosabatingiz orqasida so‘zlarimga ishonmasangiz,
balki Fitsuilyamga ishonarsiz. Va sizda undan so‘rash
imkoni bo‘lishi uchun bu xatimni sizga bugun ertalab
berishga harakat qilaman. Bu gaplarga qo‘shadiganim
bitta: xudo o‘zi sizga oq yo‘l bersin!
Fitsuilyam Darsi».
Do'stlaringiz bilan baham: |
