Унсурлари билан боғлиқлиги каби масалалар ўз ифодасини топган

Бибихоним 
масжиди, Хива, Шаҳрисабз, Бухо- 
ро, Самарқанддаги ҳашаматли масжвд ва мадрасалар- 
нинг жозибадор 
ўймакорлик тошлар 
билан 
беза- 
тилганлигини келтириш мумкин.
Бинокорликда ишлатиладиган ранг-баранг кошин- 
лар ва турли хилдаги бадиий аҳамиятга эга уй-рўзгор 
буюмларини асрлар давомида яратиб келган кулолчи- 
лик ҳам алоҳида ўрин эгаллайди. Узбекларнинг бу қа- 
димий амалий санъати ўзининг бой анъаналари, нозик 
ва майин нақшлари, маиший турмушда ишлатилади- 
ган кундалик идиш-товоқларнинг турли хиллиги ва 
ўзига хос миллийлиги билан узоқ даврлардан бери 
узоқ-яқин халқларни ҳам ўзига мафтун қилиб келган. 
Ҳозирча бинокорликда майолика ва мозаика 
тарзида 
ишлатиладиган, Бухоро, Самарқанд, Хива, Қўқон каби 
шаҳарлардаги масжид-мадрасалар, карвонсаройлар ва 
қабрларни безатиб турган ранг-баранг кошинлар бу 
санъатнинг ажойиб намуналари ҳисобланади. XIX аср 
охирларига келиб бир оз инқирозга учраган кошинчи- 
лик кейинги йилларда таъмирчилик ишлари туфайли 
қайта тикланиб яна жонланди.
Узбек кулолчилигидаги 
бадиий услуб узоқ 
давр 
давомида шаклланиб, айрим туманларда идиш-товоқ- 
лар турлари ва нақшларининг ўзига хослиги сақланиб 
келмоқда. Идишларга бериладиган нақшлар асосан қа- 
лами, чизма ёки харрожи услубида амалга оширилган, 
баъзан улар биргаликда ишлатилган.
Кулолчилик Узбекистоннинг ҳамма жойида учрайди. 
Аммо бадиий буюмлар яратишда энг йирик марказлар- 
дан Риштон, Ғиждувон, Шаҳрисабз, Хива, Хонқа, Са- 
марқанд, Тошкент қадимдан машҳур бўлган. Масалан, 
Риштон кулоллари яратган сирли идиш ва сопол буюм- 
лар ўзининг нозик ва мураккаб нақшлари, бўёқлар коло-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

рити, айниқса, очиқ кўк кобальти ва феруза рангли бир 
неча оҳанглилиги билан ажралиб туради. Ҳозирги Риш- 
тон буюмларйдаги қалами уелубида яратилган нақш- 
лар йирик ва декоратив хилдаги орнаментли. Ғиждувон 
сопол идишлари ўзининг ранг бойлиги ва қатламлилиги 
билан кўзга ташланади. Уларда ҳам қатлами услубида 
тўқ жигарранг фонида яшил, тўқ сариқ, тўқ кўк ва қи- 
зил