Universiteti voleybol, basketbol nazariyasi va uslubiyati kafedrasi a. A. Pulatov, M. A. Qdirova

yaratadi.
Ushbu sifat integral sifat bo‘lib, uni rivojlantirish, odatda,
o‘yin partiyalarini ko‘paytirish (6—9 partiya) hamda o ‘yinni to‘liq
(6- 6) va to ‘liqsiz ( 5 - 5 , 4 - 4 , 3 - 3 ) tarkibda tashkil etish
yordamida amalga oshirilishi mumkin. Boshqacha qilib aytganda
o ‘yin vaziyati o ‘yinchilardan ma’lum mazmun va yo‘nalishga
xos harakat (malaka) ijrosidan so‘ng (balki ijro yakunlamasdan)
zudlik bilan, umuman, boshqa mazmun va yo‘nalishdagi harakat
(malaka)lami ijro etishga undaydi. Bunday harakatlarni katta
tezlikda va samarali bajarish sportchilardan o ‘ta chaqqonlikni
talab qiladi.
Chaqqonlik - bu integral (yig‘ma) sifat bo‘lib o ‘z ichiga
kuch, tezkorlik, chidamkorlik, egiluvchanlik, sakrovchanlik, qisqa
vaqtda vaziyatni farqlab olish va tezkor ravishda to‘g‘ri qarorga
kelib, shiddatli harakat qilish sifat hamda qobiliyatlarini qamrab
oladi. Ushbu sifatlaming yuqori saviyada ijro etilishi vestibular
apparatining funksional imkoniyatlari shakllangan bo‘lishini
taqozo etadi.
190

---

Namunaviy mashqlar:
— 5 marta oldinga umbaloq (kuvirok) oshish — sakrab zarba
berish taqlidi 5 marta orqaga umbaloq oshish — yiqilib to‘pni
qabul qilish taqlidi;
— shu mashq to‘siq qo‘yish va sakrab to‘p uzatish taqlidi
bilan bajariladi;
— shu mashq sakrab o ‘ng va chap tomonlarga 360° aylanib
qo‘nish mashqi bilan ijro etiladi.
Bunday o ‘yinlar partiyalari oraliqlarida qisqa muddat ichida
ijro etiladigan maxsus mashqlar qo‘llanilishi mumkin.
Namunaviy mashqlar:
— 15 marta o‘ng oyoqda sakrash va mashq tugashi bilan sakrab
to‘p uzatish taqlidi;