Умурзоқов, А. Тошбоев

Агротехник тадбирлар – эрта баҳорда дала бетларидаги тут дарахтлари ва увотларга оҳак – олтингугурт қайнатмаси (ИСО) ҳамда ўргимчаккана билан зарарланган майдонларга олтингугурт кукуни билан ишлов бериш, тўлиқ зарарланган ғўза ниҳолларини юлиб олиб, дала ташқарисига кўмиб ташлаш, культваторларга олтингугугурт халтачаларини ўрнатиш зараркунанданинг тарқалиш хавфини камайтиради.

Ўргимчаккана кўллатиб суғорилган, культивация муддатлари ўтказиб юборилган ва ўта чанқатиб қўйилган майдонларда тез тарқалади. Шунинг учун агротехник тадбирларни ўз муддатида ўтказиш лозим.

2. 
   Об-ҳавонинг қуруқ ва ўта иссиқ бўлиши ҳамда муттасил эсиб турадиган шамоллар ҳам ўргимчаккананинг табиий кушандаси ҳисобланади. Зарарланиш даражасига қараб, ҳар гектар майдонга 300-500 донадан олтинкўз личинкаси чиқарилади.
   
3. 
   Кимёвий усул – ўргимчаккананинг тухумига қарши Ниссоран 0,2 кг/га, тухумлардан ўргимчаккана чиққанда Омайт 1,5л/га, Даргит 1,5 л/га, Узмайт 3кг/га миқдорида кимёвий восита, албатта, барг остига, яъни зараркунанданинг ўзига тегиши шарт.
   

КЎСАК ҚУРТИ - ғўзанинг энг асосий зараркунандаси ҳисобланади. 3-4 марта авлод беради. Пахтачиликда 2-3 авлоди энг хавфли ҳисобланади. Ҳар бир капалак 1500-3000 донагача тухум қўйиши мумкин. Шароитга қараб 4-8 кунда тухумдан қурт чиқади. Зараркунанда кўп тарқалган пайтлар пахта ҳосилининг 40-50 фоизини нобуд қилади. Кўсак қурти тайёр мева, гул, шона ва тугунчаларни зарарлайди. Бир дона қурт пахтанинг 20 та органини еб тугатади. Тухумдан чиққан ёш қурт аввал шонани, шона тугагач гулни ва катта кўсакларни зарарлайди. Қаттиқ зарарланган катта кўсаклар эса кейинчалик чирийди, ҳар 100 тўп ғўзадан 5 тасида қурт бўлганда ҳам ҳар гектар ерда 5 минг дона қурт бўлади. Бу қуртларнинг ҳар бири 20 тадан ҳосил органини зарарласа, бир гектар 100 мингта ҳосил элементи ёки камида 4 центнер ҳосил нобуд бўлади.

1.