Умурзоқов, А. Тошбоев


Айланма маблағлар ва улардан самарали фойдаланиш



Download 0,6 Mb.
bet28/125
Sana02.06.2022
Hajmi0,6 Mb.
#630357
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   125
Bog'liq
Фермер хужалиги буйича-unlocked

Айланма маблағлар ва улардан самарали фойдаланиш


кўрсаткичлари
Айланма маблағлар деб, бир ишлаб чиқариш жараёнида қатнашиб, ўз формасини тўла йўқотиб, ўз қийматини бутунлай бошқа янги маҳсулотга ўтказадиган меҳнат буюмларига айтилади. Масалан, уруғлик, ўғит, ёқилғи, ем-хашак ва ҳоказолар.
Айланма фондлар иш жараёнида икки хил бўлиб, биринчидан, ишлаб чиқариш жараёнига ҳозирча қатнашмаган, узлуксиз ишлаб чиқаришни таъминлаш учун захира меҳнат буюмлари; иккинчидан, ишлаб чиқаришда қатнашиб, ўз қийматини янги маҳсулотга ўтказувчи воситалардир.
Айланма фондлар айланиши қанча секин бўлса, ишлаб чиқариш самарадорлиги шунча паст бўлади. Фермер хўжаликлари узлуксиз ишлаши учун айланма фондлари билан бир қаторда муомала фондларига эга бўлиб, муомала фондларига - реализация қилишдан тушган пуллар, оборот воситаларини сифатли ишлатиш, ташиш, сақлаш учун кетадиган харажатлардан ташкил топади. Айланма фонди ва муомала фонди биргалашиб, фермер хўжалигининг айланма маблағини ташкил этади. Айланма маблағнинг 75-80 % айланма фондни ташкил этади.
Бозор иқтисодиёти шароитида фондларнинг баланс қиймати ҳар хил нархда баҳоланганлиги туфайли, ҳозирги баланс баҳога тўғри келмай қолади. Шу мақсадда фондларни қайта баҳолаш фондларнинг тиклаш баҳосига қараб амалга оширилмоқда. Бу баҳолаш усули режалаштирилганлиги, ҳисоб-китобни яхшилаш, самарадорликни аниқлаш, амартизацияни ҳисобга олиш имкониятини беради.
Айланма фондлар(воситалар)дан фойдаланишнинг иқтисодий самарадорлигини аниқлашда қуйидаги кўрсаткичлардан фойдаланилади.
Айланма фондларнинг айланиш коэффициенти – хўжаликлардаги айланма фондларнинг бир йил давомида айланиш тезлигини кўрсатади. Унинг миқдори имконият доирасида бирдан юқори бўлгани маъқул. Шу кўрсаткичга асосланган ҳолда айланма фондларнинг айланиш муддати ҳам аниқланади. Бунда сотилган қишлоқ хўжалик маҳсулотларининг, кўрсатилган хизматларнинг, бажарилган ишларнинг умумий қийматига, асосий подага ўтказилган ёш ҳайвонларнинг қийматини қўшиб, ундан асосий подадаги ҳайвонларни сотишдан тушган маблағни айиргандан сўнг, қолган қиймати. Айланма фондларни йиллик ўртача қолдиқ суммасига тақсимлаш лозим. У қуйидаги формула орқали аниқланади:

Бунда:
К Ск ЕхК Хс
ХАФкк


К айланма фондларнинг айланиш коэффициенти;

Ск сотилган қишлоқ хўжалик маҳсулоти, бажарилган иш ва хизматларнинг қиймати (сўм);
ЕхК асосий подага ўтказилган ёш ҳайвонларнинг қиймати (сўм); Хс – асосий подадаги ҳайвонларни сотишдан тушган тушум (сўм); ХАФкк айланма фондларнинг йиллик ўртача қолдиқ қиймати (сўм).
Йил давомида айланма фондлар(воситалар) айланишининг ўртача даври – бир йилдаги календарь кунлари умумий сонининг (365 ёки 366) айланиш коэффициентига тақсимлашдир:
Ад 365
К
Бунда:
Ад-айланма фондларнинг айланиш муддати, кун.

    1. Download 0,6 Mb.

      Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   125




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish