Умурзоқов, А. Тошбоев

Асосий ишлаб чиқариш фондларидан фойдаланишнинг иқтисодий кўрсаткичлари

Фермер хўжалигида маҳсулот етиштиришнинг иқтисодий самарадорлиги асосий фондлар билан таъминланганлигига боғлиқдир. Хўжаликда асосий воситалар етарли бўлмаса, маҳсулот ҳажми, меҳнат унумдорлиги пасайиб, сарф-харажатлар кескин ошиб кетади. Агар талаб даражасидан ортиқча бўлса ҳам, маҳсулот таннархининг ортишига олиб келади. Шунинг учун хўжаликдаги мавжуд асосий ишлаб чиқариш фондларидан самарали фойдаланишда қуйидаги иқтисодий кўрсаткичлардан фойдаланилади. Фонд билан таъминланиш, фонд билан қуролланиш, фонд сиғими, фонд қайтими, фонд рентабиллиги.

1. 
   Фонд билан таъминланиш - фондларнинг қишлоқ хўжалик экин майдонига нисбати билан белгиланади.
   

Бунда, Фт-фонд билан таъминланганлик; Аф-асосий фонд;
Ем-ер майдони.
Фт  ^Аф
Ем

2. 
   Меҳнатни фонд билан қуроллантиришни – ишлаб чиқариш фондлари қийматини меҳнатга қобилиятли ишловчиларнинг ўртача сонига нисбати билан белгиланади.
   

Фк  ^Аф
Ис
Бунда, Фқ-фонд билан қуролланганлик; Аф -асосий фонд;
Ис - йиллик ишловчилар сони.

3. 
   Фонд қайтими – ялпи маҳсулот қийматини асосий фондларнинг йиллик ўртача қийматига нисбати.
   

Бунда, Фқ-фонд қайтими;
Ям-ялпи маҳсулот қиймати; Аф-асосий фонд.
Фк  ^Ям
Аф

4.