Umumiy o‘rta ta’lim

Tayanch so‘zlar: hasharotxo‘r qushlar, chittak, chug‘urchiq, sassiqpopishak, jiblajibon, kakkuqush, so‘fito‘rg‘ay, uy parrandalari, tovuq, o‘rdak, g‘oz, kurka.
Savollar

1. 
   Qushlarning tabiatdagi ahamiyati nimadan iborat?
   
2. 
   Hasharotxo‘r qushlar qanday foyda keltiradi?
   

92

3. 
   Tovuqlar qanday ko‘paytiriladi va boqiladi?
   
4. 
   O‘rdaklar nima maqsadda boqiladi?
   
5. 
   G‘oz va kurkalar haqida nimalarni bilasiz?
   

UY HAYVONLARI

Uy hayvonlari nima uchun boqiladi?

O‘lkamizda uy hayvonlari inson qadami yetgan hamma joyda uchraydi.
Odamlar sigir, qo‘y, ot, tuya, echki, it, mushuk, quyon kabi hayvonlarni uyda boqadilar. Shuning uchun ular uy hayvonlari deb yuritiladi (99-rasm).
Uy hayvonlari odamga foyda keltiradi. Bizning mamlakatimizda uy hayvonlari oziq-ovqat mahsulotlari va sanoat xomashyosi (teri, jun) yetishtirish uchun boqiladi. Buning uchun fermer xo‘jaliklari tashkil etilgan.

Qoramollar

Qoramollarning turli zotlari bor. Ko‘p sut beradigan zotdor qoramollar ko‘paytirib boriladi.
O‘lkamizda qoramollar bahor, yoz va kuzda, asosan, yaylovlarda boqiladi. Qishda esa g‘amlab qo‘yilgan xashaklar bilan oziqlantiriladi.
Qoramollarga silos, kunjara, shulxa kabi to‘yimli ozuqalar ham beriladi.
Sigirlar har yili bittadan bolalaydi. Ayrim hollarda ikkita ham tug‘ishi mumkin.


93


₁ 2


³ 4


⁵ 6

99. 
    rasm. Uy hayvonlari: 1 – sigir va buzoq; 2 – ot va toy; 3 – echki va uloq; 4 – qo‘ylar va qo‘zi; 5 – mushuk va mushukchalar; 6 – it va kuchukcha.
    

94
Buzoqlar 2 – 3 yilda voyaga yetadi. Bitta sog‘in sigirdan bir kunda o‘rtacha 8 – 10 litr sut sog‘ib olinadi. Sigirlar o‘rtacha 15 – 20 yil yashaydi.