Umum va tib psix p65

Kuzatish metodi. 
Psixik hodisalar hayotda, ya’ni tabiiy 
sharoitlarda odamning turli-tuman faoliyatida qanday ko‘ri- 
nishda voqe bo‘lsa, o ‘sha ko‘rinishda kuzatish metodining 
yordami bilan o‘rganiladi.
Kuzatish metodi ikkiga bo‘linadi: a) tashqi, b) o ‘z-o‘zini 
kuzatish yoki ichki kuzatish.
T ashqi kuzatish. 
Bu usul tibbiy psixologiyada keng 
qo‘llaniladi. Shifokorlar va o‘rta tibbiyot xodimlari bemor- 
larning ruhiy holatlarini tashqaridan kuzatib boradilar. Ku- 
zatishning asosiy xususiyati shundaki, bu metod yordami bi­
lan psixik hayotning sezgi a’zolarimiz bevosita seza oladi- 
gan, o‘zimiz bevosita idrok qila oladigan dalillar aniqlanadi 
va tasvirlanadi. Kuzatish metodi psixik hodisalarni faqat tas- 
vir etish bilan cheklanib qolmay, balki shu hodisalarni tu- 
shuntirish, ya’ni ularning tevarak-atrofdagi muhitga, tar- 
biyaga, odamning faoliyat turiga, organizmning umumiy ah- 
voliga va nerv sistemasining holatiga bog‘liq ekanligini is- 
botlash imkonini ham beradi.
Eksperimental metod. 
Psixologiyada eksperimentning ikki turi: 
laboratoriya eksperimenti va tabiiy eksperiment tafovut qilinadi.
Laboratoriya eksperimenti. 
Uning mohiyati shundaki, 
tekshiruvchi kishi tekshiriladigan ruhiy hodisani qachon kerak 
bo‘lsa, o‘sha vaqtda ataylab vujudga keltiradi. Bunda tekshi- 
rilayotgan ruhiy hodisa tabiiy sharoitda birgalikda sodir bo‘- 
ladigan boshqa psixik hodisalar eksperiment mobaynida 
o ‘zgartirilishi, boshqa psixik hodisalar bilan muayyan bir 
tarzda bog‘lanishi, kuchi, tezligi, hajmi va boshqa shu kabi 
jihatlari o‘lchab ko‘rilishi mumkin. Bu metodning yutug‘i 
shundaki, bunda psixik hodisalarning qonuniyatlari yaxshi- 
roq ochiladi. Eksperimental tadqiqotlar o ‘tkazishda maxsus 
metodik materiallar — narsa, rasm va so‘zlar, maxsus asboblar 
qo‘llaniladi.