Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

Tapsırma 2.5.
1. Mizdaqxan qashan qalalıq orın 
xızmetin atqarǵan?
2. Mizdaqxannıń xalıqaralıq jipek jolına 
baylanıslılıǵın neler dálilleydi? 
3. Jipek jolı qala ushın qanday áhmiyet-
ke iye bolǵan?
4. Eń sońǵı gáptegi baslawısh aǵzanı tabıń. 
Tapsırma 2.6. 
Tómendegi berilgen tekstten baslawısh hám
bayanlawıshlardı tabıń hám olardıń qaysı usıl arqalı baylanısqanın 
aytıń.
Bir ekshembi kúni aǵam maǵan bergen wádesi boyınsha barlıǵımızdı Aybúyir 
tawına alıp bardı. GAZ-69 mashinası jolsız jerlerdi, qumlardı basıp ótti. Ústirt 

---

156
qırınıń eteginde mashinanı qaldırıp, aǵam Gúlshadtı qolına kóterip, Aybúyirge 
shıqtıq. Álbette, bul – kinoda kóretuǵın tawlarımızday emes, haqıyqatında, ol 
– Ústirttiń biyiklew jeri edi. Ústirttiń ústi tep-tegis hám taqır, boyları bir qarıs 
quwrap atırǵan shóplerdiń jıyındısı. Aǵam bulardıń selew, óleń degen shópler 
ekenin ayttı. Men awılǵa kelip biraz shóplerdi hám putalardı tanıp alǵan edim. 
Olar – sheńgel menen jıńǵıl, aqbas penen palatı. Aǵam batıs bette kúnge shaǵılısıp 
atırǵan aydınnıń Sarıqamıs kóli ekenligin ayttı. Bir waqıtları Ámiwdáryanıń Uzboy 
dep atalǵan bir salası usı Ústirt platosınıń ernegi menen aǵıp, Kaspiy teńizine 
barıp quyǵan. Demek, Ámiwdárya – Kaspiydiń suwınıń salası eken. Al bizler ótken 
jerlerde Sarıqamıs kóliniń Aral teńizine deyin ushlasıp turǵan jalǵası bolǵan. Sońǵı 
jılları Ámiwdáryanıń azayıwına baylanıslı, bul uzın-shubay Sarıqamıs kóli hár jerde 
bólinip qalǵan eken. Tómende gúzde sarǵayıp atırǵan baǵlarǵa búrkengen awıllar 
buldırap kórinedi. Men Aybúyir tawınıń basında turıp, bir ájayıp mákanda jasap 
atırǵanımdı tuyındım. 
(G.Ibragimova) 
Tapsırma 3.1.