Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

2. Mizdaqxan boyınsha ilimiy jumıslar bunnan neshe ásir burın qolǵa 
alınıp baslanǵan?
3. Mizdaqxan qaraqalpaqlar aymaǵındaǵı maydanı jaǵınan neshinshi 
orında turıwshı qala bolǵan eken? 
Qalanıń eń áyyemgi bólegi xalıq 
arasında Gáwir qala degen at penen belgili 
bolıp, ol toǵız gektardan aslam maydanǵa 
iye tabiyiy tóbelik ústine, biziń eramızǵa 
shekemgi IV ásirde salınıp, qalıń diywallar 
menen qorshalıp, minaralar menen 
bekkemlengen. Biziń eramızdıń baslarına 

---

155
kelgende, qala aymaǵı keńeyip birqansha rawajlandı. Usı jerde sonı aytıwımız 
kerek, Xojeli qalası tariyxı boyınsha belgili alımlar V.V.Bartold, Ya.G.Gulyamov, 
A.Yu.Yakubovskiy, S.P.Tolstov, S.K.Kamalov, V.N.Yagodin, X.Esbergenovlar hár qıylı 
dawirlerde izertlegen hám pikirler aytqan. Qubla Aral boyın arablar jawlap alǵanda, 
olar ózleriniń, birinshi nayıbın (baqlawshısın) dáslep usı Xojelide otırǵızıp, keyin 
ala onı Gurganjge (Jurjaniya) ótkeriwiniń ózi Mizdaqxannıń, VIII ásirlerde de 
Oraylıq Aziyada oraylıq qalalardıń biri bolǵanlıǵınan derek beredi. Bul faktti tariyx 
moyınlaydı.
Tapsırma 2.4.
1. Joqarıdaǵı maǵlıwmatlardı keste kórinisinde beriń. 
X – XI ásirlerde qalada jańa qorǵan 
diywallar tiklenip, hákim sarayları 
salındı. Qıtay teńgeleriniń, Jer orta teńizi 
boyı shiyshe ıdıslarınıń, Qara teńiz boyı 
zatlarınıń qaladan tabılıwı Mizdaqxan 
Shıǵıs 
hám 
Batıstı 
baylanıstırǵan 
xalıqaralıq sawda jipek jolı tarmaqlarınıń 
boyında jaylasqanlıǵın dálilleydi. Bul 
dáwirde qalada qıtay, arab, parsı, Qara 
teńiz boyı sawdagerleriniń toqtap ótkenligi belgili. XI – XII ásirlerde qala hákiminiń 
jańa sarayları, puqaralıq hám diniy arxitekturalıq qurılıslar boy tikledi. Olardıń 
qatarına búgingi kúnge shekem saqlanıp kelgen Erejep qálpe atlı meshit-medrese,
juma meshit, qálenderxana, birneshe ájayıp maqbaralar jatadı.