Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

Balalar
 keshke shekem 
oynadı
 (B.E.). 
2. Baslawısh penen bayanlawısh óz ara
 intonaciya
arqalı baylanısadı. 
Baslawıshtan keyin ádettegiden góre sozılıńqılaw intonaciya islenip, 
irkilis jasaladı. Bunday jaǵdayda baslawısh penen bayanlawıshtıń arasına 
sızıqsha qoyıladı. Mısalı: 
1. Densawlıq – tereń baylıq. 2. Balamnıń úlkeni – 
Dáwletnazar, kishisi – Sápiwra. 3. Bul –Xojakól. 
3. Atawısh bayanlawıshlar baslawısh penen III bette betlik qosımtasız, 
orın tártibi 
arqalı da baylanısadı. Bunday jaǵdayda kishigirim intonaciya 
islenip, irkilis jasaladı, biraq sızıqsha qoyılmaydı. Mısalı: 
Taw biyik. Jolı 
qıyın. Gá jer adır, gá jer budır... Jol shań. 
Tapsırma 1.3. 
Tómendegi tekstten bayanlawıshlardı tawıp, olardıń 
qaysı sóz shaqabınan bildirilgenin hám bayanlawıshtıń qaysı 
túrine kiretuǵınlıǵın anıqlań. Olar baslawısh penen qaysı usılda 
baylanısqanlıǵın aytıń. 
Burınǵı zamanlarda tal, torańǵıl pitken jer toǵay bolıp, sol toǵaydı aralap 
aqqan bir ózek bar eken. Biraq toǵaydıń ishinde, arnanıń boyında el, adamzat joq 
eken. Soń uzaǵıraq jerden adamlar kelip arba, shıǵırlarına kegey kesip alıp qaytadı 
!
!
!

---

151
eken. Sol ushın arnanıń atı Kegeyli atalǵan 
eken. 
Sol zamanlarda Shımbay degen jigit 
ashlıqtıń sebebinen óz elinen shıǵınıp 
ketedi hám toǵaydı aralap júrip arnanı 
tawıp aladı. Balıq awlamaǵa qolaylap sol 
jerge qos salıp, sholpı menen hár kúni 
eki balıqtı awqat etip, hayalı menen kún 
keshirgen eken.
Bir kúni olardıń janına bir iyt keledi. 
Onıń keliwin Shımbay jaqsılıqqa ırım etip, 
saqlamaqshı bolıptı.
Hayalı:
– Asıray ǵoysaq jaqsı bolar edi-
aw, biraq kúndegi ırısqalımız eki balıq, 
ózimizge zordan tamaq boladı, bunı qalay 
baǵamız, – depti. 
– Jan bergende, jay beremen degen 
bir ilajı bolar, toymasaq shala qursaq 
bolarmız, dep iytke de tamaǵınan bólip 
beredi. Erteńine sholpıǵa úsh balıq túsedi. 
Sol kúnnen baslap, ıǵbalı ashılıp, 
bereket kiredi. Balıqlar kóp túsip, 
tamaǵınan awısqanın qalay saqların