Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

Semiramida aspa baǵları
. Áyyemgi Greciya tariyxshısı Gerodottıń jazıwına 
qaraǵanda, Semiramida aspa baǵları áyyemgi Ossuriya patshası – malika Semiramida 
(negizgi atı Shammuramat) buyrıǵı menen b.e.sh. VIII ásirde jaratılǵan. Baǵ sıpaǵa 
uqsas etip islengen, sıpalardı sútinler kóterip turǵan. Sıpalardıń ústine topıraqlar 
taslanıp, oǵan ráń-báreń gúller, hár túrli náller otırǵızılǵan. Hárbir qabattaǵı 
baǵqa teksheler arqalı shıǵılǵan. Hár kúni mıńlaǵan qullar tóbesine suw tasıǵan. 
Baǵdaǵı qalıń tereklerdiń sayası, joqarıdan tómenge qaray sırǵanap, aǵıp turǵan 
suwdıń salqın lebi haqıyqıy káramattıń ózi bolǵan. Keyin bul baǵdı Bobil patshası 
Navuxodonosor II wayran etip taslaǵan. 
Olimp qudayı Zevstiń esteligi. 
Ápsanalarǵa qaraǵanda, grek qudayları 
Olimp tawında jasaǵan. Zevs qudaylardıń joqarı dárejelisi, qudaylar hám de 
adamlardıń «atası» esaplanǵan. Onıń atı «jaqtı aspan» degen mánini bildirgen. 
Qúdiretli Zevs húrmetine grekler 4 jılda bir márte belgili sport jarısları – Olimpia 
oyınların ótkergen. Grekler Zevske arnap ibadatxana hám estelik qurǵan. Qudaylar 
patshası Zevs taxtta otırǵan halatta súwretlengen. Oń qolında – hayal qudayı 
Nikanıń músini, shep qolında – muqaddes búrkit qonıp otırǵan patshalıq hasası, 
ústine altın lipas jamılǵan, denesi pil súyeginen jonılǵan, kózleri qımbat bahalı 
taslardan jasalǵan. Zevs músininiń biyikligi 12 metr edi. 
7
6
1
2
3

---

149
Quyash qudayı Gelios músini
. B.e.sh. III ásirde Rodos qalasınıń xalqı 
qalanıń bir jıllıq qamaldan azat bolǵanlıǵı húrmetine qalanıń qáwenderi Quyash 
qudayı Geliostıń músinin islewge qarar etti. Biyikligi 35 metr bolǵan bul músin 
mıstan islendi. Músin músinshi Xaros tárepinen 12 jıl dawamında jaratılǵan. Músin 
Quyash qudayı Geliostıń bası quyashqa tiyip turǵanday etip súwretlengen.