Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

Tapsırma 3.3. 
Tómendegi teksttegi bayanlawıshlardıń jay formasın 
qospa formaǵa, al kerisinshe qospa formasın jay formaǵa aylandırıp 
jazıń. 
Taqıyatastıń turǵan ornı Ámiwdáryaǵa kirip, onda taqıya kórinisinde úlken 
tas bolǵan. Bul tas qızıq bolıp jaylasqan. Onıń suwdıń astındaǵı bólegi baltanıń 
júzindey ótkir eken, sol sebepli tastıń qasınan ótken úlken kemelerdi jaratuǵın 
bolǵan. Suw jolında turǵan bul tas haqqında keme menen júrgen sawdagerlerdiń 
barlıǵı xabardar bolǵan. Ol Ámiwdáryanıń eń ayaǵınan joqarısındaǵı Termezge 
shekem, Awǵanstanǵa, Pamir, Tyan-shan tawlarına shekem jetip, sawdagerler 
arqalı adamlarǵa jayılıp, «Taqıyatas» atalıp ketken.
!
!
!
!
!
!

---

158
Tapsırma 3.4. 
Súwretlerdegi estelikler haqqında maǵlıwmatlardı 
oqıń, qosımsha maǵlıwmatlar menen tolıqtırıń. Baslawısh hám 
bayanlawıshtıń baylanısıw usılların aytıń. 
SHÍLPÍQ QORǴANÍ
Shılpıq (I – IV, IХ – 
ХI ásir) Nókisten 43 km 
qublada, Ámiwdáryanıń oń 
qırǵaǵındaǵı tábiyiy pás 
biyikliktiń shoqqısında jay-
lasqan. 
JAMBASQALA 
Arxeolog 
S.P.Tolstov
Jambasqalanı Xorezmdegi eń 
sulıw qorǵan dep ataǵan. Ol 
Sultan Uvays taw dizbeginiń
qubla-batıs bóliminde hám 
Ámiwdárya boyında jaylas-
qan.
 
TÓMENGI ÁMIWDÁRYA
BIOSFERA REZERVATÍ
Tómengi Ámiwdárya 
biosfera rezervatı (aldınǵı 
Baday-toǵay 
mámleketlik 
qorıqxanası) 
– 
Sultan 
Uvays taw dizbegi eteginde,
Qaratawdıń oń tárepinde,
Ámiwdáryanıń oń jaǵala-
wında jaylasqan. 

---

159
QÍZÍLQALA 
Beruniy rayonınan 27 
km arqada jaylasqan qala. 
Estelik eń dáslep 1938-jıl 
Xorezm arxeologiyalıq hám 
etnografiyalıq ekspediciyası 
tárepinen ashılǵan.
TOPÍRAQQALA 
Topıraqqala (era-
mızdıń I-IV ásirleri) Sultan 
Uvays taw dizbeginen bir 
neshe kilometr qublada
jaylasqan. 
AYAZQALA 
Ayazqala (eramızdan 
aldınǵı IV-III ásirler) Sultan 
Uvays taw dizbeginiń shıǵıs
tárepinde jaylasqan 100 m
biyiklikte bir emes, úsh qala
bolǵan.