Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

2. Poezd jollarınıń jumıs quwatlılıǵı ne sebep 1940-jıllardan baslap 
asırılǵan? 
3. Qızıl menen berilgen sózler qaysı gáp aǵzasınıń xızmetinde kelgen?
1991-jılı Qazaqstan arqalı Rossiyaǵa shıǵatuǵın Qońırat – Beynew temir jolı 
iske tústi.
1994-jılı noyabrde Orta Aziya temir jolınıń Ózbekstan Respublikasında 
jaylasqan temir jol kárxanaları hám bólimleri, shólkemleri tiykarında «Ózbekstan 
temir jolları» mámleketlik akcionerlik temir jollar kompaniyası dúzildi. 
2003-jıldan Tashkent – Samarqand jónelisinde «Registan» elektropoezdı 
qatnawı jolǵa qoyıldı.
2011-jıl 22-iyulda birinshi tez júrer Afrosiyob poezdı Tashkentke keldi.
(Ózbekstan milliy enciklopediyası)
Tapsırma 1.6.
1. Qaraqalpaqstanǵa poezd qashan kelgen eken?
2. «Registan» hám «Afrosiyob» elektropoezdları haqqında qanday 
qosımsha maǵlıwmatlarǵa iyesiz? 
?
!
Is-háreketti zatlıq mánide túsindiretuǵın ekinshi dárejeli aǵzaǵa
 
tolıqlawısh
delinedi. Tolıqlawıshlar kóbinese bayanlawısh penen 
baylanısadı. Olar zatlıq mánidegi tabıs hám qıya seplik qosımtalı, tirkewishli 
sózlerge qoyılatuǵın sorawlarǵa juwap beredi. 
Tolıqlawıshlar tómendegi sóz shaqapları arqalı bildiriledi: 
1. Tolıqlawısh, kóbinese zatlıq mánidegi seplik qosımtalı atawısh 
hám feyil sózlerden boladı: 1. Danalar 
ilimdi mal-dúnyadan 
abzal kóredi. 2. Ana, 
saǵan
minnetdarman (S. X.). 3. Olar 
ósip
-
órlewdi, 
bekkemleniwdi 
biledi (J. A.).
 

---

163
Tapsırma 1.7. 
Tómendegi teksttegi gáplerdi sintaksislik tallaw islep, 
tolıqlawısh hám onıń bildiriliwine túsinik beriń. 
Ǵárezsizlik jıllarında Nókis qalasınıń kórinisi kórgen kózdi quwandırarlıq 
dárejede ózgerdi. Dáwir talabına say imaratlar, xalıqqa xızmet kórsetiw orınları, 
zamanagóy mektepler zamanlaslarmızdıń baxıtlı turmısınan derek beredi.
Mine, sonday úlken jańalıqlardıń biri – Nókis temir jol vokzalı, onıń kórinisi 
uzaqtan adamdı ózine tartadı. 5,5 milliard sumlıq rekonstrukciya hám abadanlastırıw 
jumısları ámelge asırılıp, pútkilley ózgeshe tús alǵan vokzal paydalanıwǵa tapsırıldı.
Zamanagóy vokzal imaratında bir waqıttıń ózinde 400 jolawshıǵa, bir kúnde
bir mıń segiz júz jolawshıǵa xızmet kórsetiw imkaniyatı jaratıldı. Jolawshılardı 
kútip alıw hám shıǵarıp salıw ushın 6 uzın koridor barlıq qolaylılıqlarǵa iye boldı. 
Jolawshılar ushın VIP kútiw zalları, ana hám bala xanası, medicina punkti, 
miymanxana tipindegi dem alıw xanaları, sawda orınları qurıldı. Poezdlar 
baǵdarı hám qatnawı haqqında maǵlıwmat beretuǵın elektron maǵlıwmatlar 
tablosı ornatıldı. 1,4 gektar maydandı iyelegen vokzal aymaǵında keń kólemli 
abadanlastırıw jumısları alıp barıldı. Gúllerge tolǵan jap-jasıl maydan, zamanagóy 
bulaqlar – fontanlar qurılıp, jolawshılardıń sharshaǵanın shıǵarıwı ushın qolaylı
550 metrlik eki perronǵa zamanagóy plitalar tóseldi.