Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

Tapsırma 2.4. 
Berilgen audionı tıńlań. Tıńlaw barısında 
tirkewishlerdi ózi basqarıp kelgen sózi menen birge jazıń 
hám olardıń gáptegi berip turǵan mánisin aytıp beriń. 
Tapsırma 2.5. 
Dizbeklewshi dánekerlerdi tabıń hám olardıń qaysı túrine 
kiretuǵınlıǵın anıqlań.
1. Jaqınlaǵan gezde Mırjıqtıń asıǵıs atlanıp arqaǵa qaray ketkenin kórdi, 
biraq izinen shaqırmadı. 2. Bala óziniń ákesi haqqında áńgime ketkenin hám jaqsı 
áńgime ekenin de abayladı, lekin birden ashıwlana qoyatuǵın minez Allayarda joq 
edi. 3. Esengeldiniń Elgeldi atlı ulınan qızın aqıllı hám qıyın qıstawda gáp tapqısh dep 
oylaytuǵın edi. Sol ushın hám húrmetleydi, hám aybınadı (T.Q.). 4. Ózleri jılınadı, al 
bulardı túrli-túrli suwıq xabarlar menen muzlatıp ketedi (Sh. S.). 5. Dospan endi gá 
onıń, gá qamıslıqqa álleqashan sińip ketken qız tárepke alma-gezek qarap, bir gezde 
teńgesin esledi. 6. Biytanıs jolawshılar bul awıldı geyde teńiz ortasındaǵı kishkene 
atawǵa, al geyde ushı qıyırsız dalańlıqta irkilip qalǵan tóbe-tóbe qańbaqlıqqa megzetedi 
(T.Q.). 7. Ol jipektey jumsaq qolı menen gáhi basımnan, gáhi shashımnan sıypadı (Ó.X.).
!
!
!
!
Gáptegi birgelkili aǵzalardı hám mánileri óz ara teń bolǵan 
jay gáplerdi bir-birine baylanıstırıwshı dánekerlerge dizbeklewshi 
dánekerler delinedi. 
Dizbeklewshi dánekerler baylanıstırıw xızmetine, mánisine qaray 
tómendegi túrlerge bólinedi: 
1. Biriktiriwshi dánekerler: 
hám, jáne, taǵı, da/de (ta/te), menen 
(benen, penen), al hám t.b. 
2. Qarsılas dánekerler:
biraq, lekin, biraq ta, sonda da, sóytse de, 
degen menen, bolmasa, al hám t.b. 
3. Awıspalı dánekerler:
ya, yaki, yamasa, bolmasa, ya bolmasa, bir, 
ne, álle, meyli hám t.b. 
4. Gezekles dánekerler: 
gá, gáhi, gáde, geyde, bir, birese, birde, 
bazda, ári hám t.b