Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

79
Tapsırma 1.2. 
Teksttegi qızıl menen berilgen sózlerdiń aytılıwı hám 
imlasına itibar beriń. Olardıń mánilerin túsindirip beriń.
Tapsırma 1.3.
Tekstten tirkewishlerdi bir bólek, dánekerlerdi bir bólek 
terip jazıń.
Tapsırma 1.4. 
Tómendegi tekstten dánekerlerdi tabıń, olardıń qaysıları 
birgelkili aǵzalardı, qaysıları gáp penen gápti baylanıstırıp kelgenligin 
aytıń. 
Gúlzada júdá shataq. Oǵan bir nárse jaqpay qalsa jılap páteńge keltiredi. Eger 
ol jılasa, Zamira sabaq tayarlawın qoyıp jubatadı. Polat súwret dápterin beredi, al 
Nurzada oyınshıqların qolına uslatadı. Aǵam «Ne boldı?» dep tınıshsızlanadı. Apam 
da Gúlzadanıń aytqanın islewge májbúr. Men kóterip dalaǵa oynatıp kelemen. Qullası, 
bárimiz Gúlzadanıń qasında juwırısamız. 
Bir jastan úsh ay ótken Gúlzada televizordıń qulaǵın tawlap dawısın baqırtadı, 
yamasa óshirip taslaydı. Gá aǵartadı, gá qaraytadı.
Qálegen nárseni uslap kóredi. Kitaplardıń súwretine úńiledi hám tırnaydı. 
Zamiranıń ruchkasın alıp qaǵazlarǵa sızadı. Eger qolınan alıp qoysaq qattı jılap, 
mazańdı aladı. 
Bir kúni orınsız shataq salıp atırǵanda Polat ajaǵam maǵan:
– Aygúl, bar magnitofondı ákel! – dedi. Men magnitofondı ákelip berdim. Polat 
magnitofonǵa Gúlzadanıń shataq salǵandaǵı dawısın jazdırıp aldı. Keyninen ol shataq 
salıp baslaǵanda qaytadan qoyıp berdi. Gúlzada tıńlap óziniń dawısın tanıdı. 
Gúlzada magnitofonnan shıqqan jaǵımsız dawıstı jaqtırmadı, nátiyjede jılaǵanın 
qoya qoydı. Sonnan berli bizler Gúlzada shataq salsa magnitofon qoyıp jubatamız. Ol da 
bizlerge qosılıp ayaq oyın oynaydı. Jaqsı namanı jaǵımsız namadan ayırıp biledi.
(J.Óteniyazov)
!
!
!
!
!
!
!
Gáptegi birgelkili aǵzalardı hám qospa gáptiń quramındaǵı 
jay gáplerdi óz ara bir-biri menen baylanıstıratuǵın kómekshi sózlerge 
dáneker
delinedi. 
Dánekerler morfologiyalıq qurılısına qaray dara hám qospa dáneker 
bolıp bólinedi. Dara túrde qollanılatuǵın dánekerler: