Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

awzın ashıw
turaqlı sóz dizbegi 
tómendegi mánilerdi bere aladı:
1. Hayran bolıw, tańlanıw mánilerin bildiredi;
Sonnan esigin ańlıp otırıp qızdı kórdim. Awzım ashılıp qaldı (M.N.).
2. Úmit etiw, kútiw, niyet etiw mánilerin bere aladı;
Erteń qartayǵanda usı bala baǵadı dep awzımızdı ashıp otırmız ǵoy 
(xalıq awzınan).
3. Járdem kútiw mánisin beredi;
Ek, ek, jaman aytpay jaqsı joq, jamanlıǵında da kolxozǵa awız 
ashpaytuǵın bol! – násiyatı da, húkimi de usı (Sh.S).
4. Ózin aqlay almaw mánisin bildiredi;
Bárin birme-bir moynına qoydım, awzın asha almadı (xalıq awzınan).
5. Oraza waqtında awqatlanıp baslaw mánisin bildiredi;
Qonaqlar awzın ashıp basladı.
1
2

---

173
Qurılıssız rawajlanıw joq. Demek, xalıq xojalıǵınıń barlıq tarawların alǵa 
ilgeriletiwge jol ashıp beretuǵın – bul qurılıs. Sol sebepli onı bas mashqala 
dep esapladım, bul inabatlı is birdeyine meniń dıqqat orayımda boldı. Qurılıs 
rawajlanbay turıp, eldiń rawajlanbaytuǵının názerde tutıp, xalıqtıń ádiwli 
perzentimen, eldiń sadıq azamatıman degen basshılardıń hámmesine qurılıs 
penen qattı shuǵıllanıwı kerek degen másele qoydım hám bunı kúndelikli isimde 
qatań ráwishte talap etip bardım.
(«El xızmetinde»)

Gazeta redakciyasında meni jurnalist apa jıllı júzlilik penen kútip aldı. 
Sálemlesip, ózimdi tanıstırdım. Ol belgili jurnalist, mıńlap dóretiwshi oqıwshılardıń 
ustazı Dariyxa apa Úbbiniyazova eken. Men bolǵan waqıyanı aytıp berdim hám 
jazǵanımdı kórsettim. Ol meniń maqalamdı kózden ótkerip, gazetaǵa maqala jazıw 
boyınsha másláhátlerin berdi. Birgelikte jazǵan maqalamdı talqıladıq. Bir hápte 
óter-ótpes sol jazǵan maqalam gazetada járiyalandı. Bunnan ilhamlanıp «Nókisim» 
atlı qosıq jazdım hám redakciyaǵa jolladım, ol da gazeta betlerinde jarıq kórdi.
(P.Tájenov. Gazetadan)
!
Zat hám zatlıq mánidegi sózdiń sın-sıpatın, sapası hám 
menshikleniwin bildiretuǵın ekinshi dárejeli aǵzaǵa 
anıqlawısh
delinedi. 
Anıqlawısh 
qanday? qaysı? qansha? neshe? qaydaǵı? kimniń? neniń?
hám t.b. 
sorawlarǵa juwap beredi. Mısalı: 
1. Kún awǵansha