Ulugbek Sultonov 4-kurs 405 – guruh Amaliy ish Tilni grammatik qonuniyatlarini o’zlashtirish

Ulugbek Sultonov 4-kurs 405 
– guruh 
Amaliy ish
bilan bogŘliq masalalar yoritilgan istalgan adabiyotdan umumiy 
mařlumotlarni olishimiz mumkin. Aniq mařlumotlarga kelsak bizning 
bu masalada nochorligimiz seziladi. ChugŘurlash ietapining 
rivojlanishi haqidagi aniq va sistemali kuzatilgan mařlumotlardan 
tuzilgan yagona maqola yaqini vaqtlargacha G.Goyer (Deryagina) va 
A.E. Goyer (1927) tegishli edi. Bunda ham faqat bitta bola kuzatilgan 
edi. Shuning uchun namoyon bоŘlgan faktlarning barchasi 
chugŘurlash etapining rivojlanishidagi umumiy qonuniyatlarga 
qanchalik kоŘp yoki kamroq taalluqligini aniqlash mumkin emas va 
bu 
faktlarda 
shu 
bolaning 
individual 
xususiyatlari 
ham 
mujassamlashganini 
unutmaslik 
kerak. 
A.D. 
Salaxovaning 
tadqiqotlari tufayli biz ayni vaqtda 5 ta bolada chugŘurlash etapining 
rivojlanishini sistemali kuzatishlar natijasida olingan materiallarga 
egamiz. ChugŘurlash etapining namoyon bоŘlish muddatiga kelsak, bu 
yerda turli fikrlar mavjud: bir guruh mualliflar bu etap bola 
hayotining 2-oyi oxirlarida va 3- oyning boshlarida namoyon bоŘladi 
deb hisoblaydilar. ChugŘurlash etapining namoyon bоŘlishi muddatini 
aniqlashda bunday katta farq haqiqiy chegaralarni topishda qiyinchilik 
tugŘdiryapti. Bu esa оŘz navbatida ilgari keluvchi gu-gulash davri 
bilan chugŘurlash etapini chegaralashni mushkullashtiradi. Garchi bir 
qarashda A.A. Leontyev (1965) tomonidan gu-gulash va chugŘurlash 
etaplari orasidagi mařlum farqlar tоŘgŘri ifodalangan bоŘlsada, bu 2 
nutqgacha bоŘlgan davrlar оŘtish stadiyasida shunday qоŘshilib 
ketadiki, ular orasidagi chegara sayqallanib qoladi. Darvoqe, 
chegaralarning bunday noaniq kоŘrinishini chugŘurlashdan haqiqiy 
nutqga оŘtishda ham kuzatish mumkin: bolada hosil bоŘlgan sоŘzlar 
bilan bir qatorda mařlum vaqt mobaynida atrof olamdagi predmet va 
hodisalarga aloqasi bоŘlmagan chugŘurlovchi tovushlar uygŘunligi 
ham aniqlanadi. Bunday tashqari gu-gulash va chugŘurlash etaplari 
orasidagi chegara singari, chugŘurlash bilan nutq orasidagi chegara 
ham individualdir. Bir vaqtda har bir bolada chegara оŘziga qarab u 
yoki bu tomonda bоŘlishi mumkin. A.D. Salaxovaning kuzatishlari 
bоŘyicha chugŘurlash etapi namoyon bоŘlishining haqiqiy muddati 
taxminan 4 chi va 5 chi oylar оŘrtasiga tоŘgŘri keladi. Aynan shunday 
fikrni A.A. Leontyevning yuqorida keltirilgan ishida ham kоŘrishimiz 

---