Углеводлар

S
6
N
12
O
6
, buni element taxlili va 
molekulyar massani aniqlash ham isbotlaydi. Quyida (+)-glyukozaning tuzilishini 
aniqlashda qo’llaniluvchi ayrim reaktsiyalar bilan tanishib o’tamiz. 
Yuqoridagi ma’lumotlar D-(+)-glyukoza tarmoqlanmagan olti ugleroddan 
iborat pentaoksialdegid – aldogeksoza ekanligini ko’rsatadi (lekin, keyingi 
mavzularda bu tuzilishlarga o’zgartirishlar kiritilishi kerak bo’lagan ma’lumotlar 
borligini kuzatamiz). 
(-)-Fruktoza: 2-ketogeksoza. 
Ketozalar orasida eng muhimi (–)-fruktoza 
bo’lib, o’simliklar dunyosida keng tarqalgan (mevalarda saqlanadi) va glyukoza 
bilan ma’lum tartibda bog’lanib disaxaridlar – saxarozalar (oddiy shakar) tarkibiga 
kiradi. 
Quyida berilgan reaktsiyalar ketma-ketligi, (–)-fruktoza keton ekanligini (al-
degid emas) va keto-guruhining holatini aniqlash imkonini beradi.
ASOS 
HULOSA 
(+)-glyukoza saqlaydi 
C – C – C – C – C – CHO 
CH
2
OH 
C = O
CHOH 
CHOH 
CHOH 
CH
2
OH 
HCN 
CH
2
OH 
HO - C – CN 
CHOH 
CHOH 
CHOH 
CH
2
OH 
gidroliz 
CH
2
OH 
HO - C – COOH 
CHOH 
CHOH 
CHOH 
CH
2
OH 
HJ