iuifo p
педагогик
гояларининг
фаол
таргиботчиси
булган.
Айникса
унинг
мохир
педагог,
У збекистан учун миллий зиёлилар тайёрлаш таш килотчиси,
услубчиси ва фаол
иш тирокчиси сифатидаги хизматлари
бекиёсдир.
П .И .Иванов (1891-1968) совет давридаги таникди психолог
булиб,
Низомий
номидаги
Тошкент
Давлат
педагогика
институтининг психология кафедрасига рахбарлик килган. Кенг
Камровли билимлар эгаси булган олим Платон Иванович Иванов
Узбекистонда психология фанини ривожлантиришга катта хисса
кушди.
У
психология
тарихи,
умумий
ёш
ва
педагогик
психология, мехнат таълимининг психологик асослари хак,ида
75дан ортик асар ёзган. Унинг илмий тагщикртлари фикрлаш ва
мантик
психологияси
муаммоларига
багишлангандир.
Ш унингдек, у катор дарсликлар хам яратган.
1925 йилда П .И .И ванов биринчи рус мутахассислари
каторида Узбекистонга ишга таклиф этилган. Уша пайтда
республика педагогик кадрларга жуда мухтож эди. У уз
фаолиятини махаллий кадрларни тайёрлашдан бошлади ва бу
билан Узбекистонда психология ф анининг пойдеворига асос
солди.
Олим
яратган
дарсликлар
ичида
«Таълимнинг
психологик асослари» номли китобни (1960 йилда рус тилида
ва 1961 йилда узбек тилида чоп этилган) алохида к,айд этиш
зарур. Бу педагогик психология сохасидаги биринчи укув
кулланмаси эди.
П.И.Иванов Узбекистонда илмий фаолиятдан ташкари катта
жамоатчилик ишлари билан хам шутулланган. У Тошкент шахар
Кенгашининг депутата, Республика «Тинчликни химоя килиш»
жамгармаси аъзоси булган.
Тошмухаммад Ниёзович Кориев (1897-1970) олим ва
жамоат
арбоби,
У збекистан
Ф анлар
Академиясининг
академиги булиб, у хали ёш лигидаёк Фаргонада биринчи узбек
совет мактабини таш кил килган. 1920 йилда Кукондаги ушбу
мактаб негизида вилоят педагогика техникуми очилган ва уша
йиллари мазкур билим юрти педагогик кадрлар тайёрлаш
учогага айланди.
40
Т .Н .К орпев 1930 йилда У рта Осиё Давлат Универ-
ситетининг
физика-математика
факультетини
тугатгач,
Тош кент
Давлат
университетининг
ректори
вазифасига
тайинланади. Ушбу даврдан бошлаб унинг катта педагогик ва
илмий фаолияти бошланади.
1931 йилда у узбеклардан биринчи булиб профессор
унвонига сазовор булади, 1939 йилда эса физика-математика
фанлари доктори булади.
Узбекистонда фан ва маданиятнинг ш аклланиш и ва
ривожланиши К рри-Н иёзий номи билан узвий богликдир. У
300
дан
ортик
асарларни,
шу
жумладан
кенг
илмий
жамоатчилик
томонидан
тан
олинган
«Улугбекнинг
астрономик мактаби» номли асарни ёзган.
К,ори-Ниёзийнинг илмий тадкикодлари халкаро микёсда
х;ам тан олинган, жумладан 1954 йилда у Халкаро Астрономия
жамиятининг аъзоси, 1968 йилда эса Ф анлар тарихи буйича
XII Халкаро К онгресснинг Бош Ассамблеяси аъзоси этиб
сайланган. Бундан таш кари, А .К.Боровков билан хамкорликда
биринчи узбек-рус лутатини тузган. Мазкур лугат кейинги
лугатлар учун асос булиб хизмат килди ва узбек алифбосидан
Кирилл ёзувига утишда жуда иш берди.
Халк
таълими
муаммоларига
багишланган
ишлар
Т .Н .К рри-Н иёзийнинг ижодий меросида алохида Урин тутади.
Бафур
FynoM
(1903-1966)
совет
давридаги
узбек
адабиётининг
асосчиларидан
бири,
Узбекистан
Фанлар
академиясининг академиги ва халк шоиридир. У 1918 йилда
укитувчилар тайёрлаш курсини тугатиб, бошлангач мактабда
ишлай бошлади. Шу даврдан бошлаб у биринчи узбек мактаб-
интернатларини очишда фаол иштирок этди, сунгра узи уларда
мудир ва тарбиячи вазифаларида ишлади.
1943 йилдан бошлаб то умрининг охиригача Узбекистон
Фанлар академиясининг А.С.Пуш кин номидаги Тил ва адабиёт
институтида катта илмий ходим булиб ишлади.
Рафур
Рулом
халк
таълими
тизимидаги
ишини
журналистик фаолияти билан кушиб олиб борди. Урушдан
олдинги йилларда у 500 дан ортик шеър, поэма, хикоялар,
очерклар ва фельетонлар ёзган.
Улуг Ватан уруши F. Рулом ижодида алохида урин тутади
(«Сен етим эмассан», «Согинч», «Мен сени кутаман, углим»).
F.FyrcoM катор рус ва чет эл ёзувчиларининг (М .Ю .Лермонтов,
А.С.Пуш кин,
М .Горький,
В.В.М аяковский;
И.Бехер,
41
В.Ш експир, П .Бомарш е, А.Гидош, Л.Хьюз, Лопа де Вега ва
бошк) асарларини узбек тилига таржима килган.
Do'stlaringiz bilan baham: |