Tuzuvchilar: ttymi t f. n., dotsent R. S. Razikov ttymi t f. d professor S. S. Sulaymanov ttymi assistant H. M. Komilov Taqrizchilar: t f. n., dotsent

14.3.-Rasm. SUN’IY YORITISH


Ta’lim muassasalarini yoritishga qo'yiladigan asosiy talablar

• 
  Ta’lim muassasalarida unumli ish sharoitini tashkil qilish va talabalarning o’quv sharoitlarini yaxshilash maqsadida ko'zni toliqishdan saqlovchi yoritish vositalarini tashkil qilish ta’lim muassasalari oldiga qo'yilgan asosiy sanitariya-gigiyenik talabdir. Bunday sharoit tashkil qilish uchun ta’lim muassasalarida yoritish sistemalariga quyidagi asosiy talablar qo'yiladi:
  
• 
  O’quv xonalarini yoritish sanitariya-gigiyenik me'yorlar asosida ish kategoriyalariga moslashgan boiishi kerak. o’quv xonalarini maksimal yoritish albatta ish sharoitini yaxshilashga olib keladi. Bunda ish olib borilayotgan
  

14.4.-Rasm.O’quv xonalarini yoritish

• 
  obyektning ko'rinishi yaxshilanadi, buning natijasida ish unumi ortadi. Ba'zi bir aniq ishlarni bajarganda yoritilishni 50 lk dan 1000 lk gacha oshirish bilan ish unumini 25%ga oshganligi ma'lum. Ko'z bilan ko'rib ishlash unchalik shart bo'lmagan qo'polroq ishlarni bajarganda ham yoritilishni 50 lk dan 3001k ga oshirish ish unumini 5-7%gaoshirgan. Ammo, yoritilish ma'lum miqdorga yetgandan keyin undan keyingi yoritilishningoshirilishi yaxshi natija bermaydi. Shuning uchun ham iqtisodiy samaraberadigan yoritilishning oqilona varianti tanlash zarur.
  
• 
  Ish olib borilayotgan yuzaga va ko'zga ko'rinadigan atrof muhitga yorug'lik bir tekis tushadigan bo'lishi kerak. Chunki agar ish olib borilayotgan yuzada va atrof- muhitdayaltiroq uchastkalar mavjud bo'lsa. unda ko'zning ularga tushishi va qaytib ish zonasiga
  

14.5.-Rasm. Ish olib borilayotgan yuzaga va ko'zga ko'rinadigan atrof muhitga yorug'lik tushishi.

• 
  qaraganda ko'zning jimirlashishi va ma'lum vaqt ko'nikishi kerak bo'ladi.
  
• 
  Bu esa ko'zning tez charchashiga olib keladi. Ishchi yuzalarda keskin soyalar bo'masligi kerak. Chunki ish yuzasida keskin soyalarning bo'lishi, ayniqsa u soyalar harakatlanuvchi bo'lsa, bajarilayotgan obyektni ko'rinishini yomonlashtiradi, obyekt ko'zga noto'g'ri bo'lib ko'rinadi va bu ishning sifatini hamda unumdorligini pasayishiga olib keladi. Shuning uchun ham sanoat korxonalari to'g'ri tushayotgan oftob nurlarini soyabonlar va boshqa oftobga qarshi vositalar bilan to'sishi kerak; chunki quyosh nurlari keskin soyalar paydo bo'lishiga olib keladi.
  
• 
  Ishchi zonalarda to'g'ri yoki nurqaytishi ta'sirida hosil bo'layotgan yaltirash bo'lmasligi kerak. Chunki ish zonalaridagi yaltirash ko'zning ko'rish qobiliyatini pasaytirib, ko'zni qamashtirishi mumkin. Yaltiroq.