Тузувчи: пс ф. н., доц. Шойимова Ш. С. Тошкент педиатрия тиббиёт институти педагогика ва психология кафедраси

Демак, психологик билимлар:
- беморларга соғлом ва сифатли ҳаёт даражасини оширишга ижобий таъсир кўрсатиш, уларда ўз соғлиғига масъулиятли муносабатни ривожлантириш, руҳий-ижтимоий фаоллигини ошириш кўникмаларини шакллантириш;
- беморлар ва унинг яқинлари билан мулоқотда толерантлик ва инсонпарварликни намоён қилиш;

• беморлар билан мулоқотда, касбга доир конфиденциал маълумотлар билан ишлашда жамиятда қабул қилинган маънавий-ахлоқий нормаларга риоя этиш кўникмаларини шакллантиришда муҳим аҳамиятга эга.

Психика ва онг

• Психик (руҳий) ҳодиса инсоннинг шахсий ғояларини, ҳиссий кечинмаларини, сезги ва идрок жараёнларини ўзи кузатиш жараёнида акс этувчи воқеликдангина иборат эмас. Психик ҳодисалар деганда миянинг ташқи (қуршаб турган олам) ва ички (физиологик тизимдаги организмнинг ҳолати) таъсирларга жавобини тушунмоқ керак.

• Психологияда психик жараёнлар онгнинг ичида туғилади ва унинг ичида якунланади, деган ғоя И.М.Сеченов томонидан инкор қилинади, асоссиз даъво эканлиги таъкидланади.

Бош мия катта ярим шарларида вужудга келадиган муваққат нерв боғланишлари психик ҳодисаларнинг физиологик асослари ҳисобланиб, улар ташқи таъсирнинг натижасида ҳосил бўлади. Миянинг функцияси психофизиологик қонуниятларга биноан муваққат нерв боғланишларининг бирлашиш механизми ҳамда анализаторлар фаолияти механизмлари таъсирида ҳосил бўлади.

• Психиканинг негизида миянинг рефлектор фаолияти ётиб, ташқи дунёдан кириб келадиган қўзғатувчиларга ички ёки ташқи биологик органлар жавоб реакциясини билдиради.

И.М.Сеченов психиканинг рефлекторлиги ва фаолиятнинг психик жиҳатдан бошқарилиши таълимотини исботлаб берди. Бу таълимот яъни назария рус олими И.П.Павлов (1849-1936) томонидан экспериментал тасдиқланди ва хусусий ҳолатларда кенг кўламда яққоллаштирилди. И.П.Павлов ҳам одамларнинг, ҳам ҳайвонларнинг ташқи муҳит билан ўзаро ҳаракати мия билан бошқарилиши қонуниятини очган эди. Унинг мазкур қонуниятларга тааллуқли қарашлари йиғиндиси биринчи ва иккинчи сигналлар тизими тўғрисидаги таълимот тариқасида фан оламида муҳим ўрин эгаллади.