Тузувчи: пс ф. н., доц. Шойимова Ш. С. Тошкент педиатрия тиббиёт институти педагогика ва психология кафедраси

Тиббиёт ходими фаолиятида психологик билимларнинг аҳамияти
У баъзи одамлар ўзларига касалликни сингдириб, ўзида касаллик белгиларини пайдо қилишини ва сўнгра ундан азият чекиб юришларини ёзиб қолдирган. Бу борада Ибн Сино: “Барча руҳий кучларнинг манбаи ва таъсир қиладиган жойи асабдир, уни ортиқча зўриқтириш турли касалликларга олиб келади. Бош мия марказлари бутун организм фаолиятини ва руҳий фаолиятни бошқаради”, деган эди. Буюк аллома тиббиёт ходими нафақат касалликлар ҳақида, балки аввало беморнинг руҳий дунёси ҳақида билимга эга бўлиш кераклигини уқтиради. Демак, Буюк файласуф Суқрот ўз даврида таъкидлаганидек, “руҳни даволамасдан туриб, танани даволаб бўлмайди”.
Тиббиёт ходими фаолияти “Инсон-инсон” йўналиши (Е.А.Климов) соҳалари таркибига киради. Шундай экан, у асосан аҳолини турли касалликлардан даволаш, профилактика қилиш, реабилитация ишларини олиб боради, яъни инсон унинг объекти саналади. Тана бевосита руҳ билан узвий боғлиқ экан, тиббиёт ходими инсон психикаси қонуниятларини билиш заруриятини Рус терапевти М.Я.Мудров “айрим одамларда касалликларга тана, бошқасида руҳий кечинмалар сабабчи бўлади”, дея эътироф этади. Бу эса, тиббиёт психологик тадқиқотлар натижаларини ўрганмасдан туриб, айрим касалликларни даволай олмаслигини, чунки бугунги кунда психологик сабаблардан келиб чиқадиган хасталиклар сони ортиб бораётганлигини изоҳлайди.
Тиббиёт ходими фаолиятида психологик билимларнинг аҳамияти
- беморнинг хулқ-атворини, унинг эмоционал ҳолатини яхлит идрок қилиш ва баҳолаш кўникмаларини шакллантириш;
- беморга тушунтириш, ўргатиш ва тарбиялаш орқали уни ишонтириш, таъсир кўрсатиш, даволаш ҳамда оптимистик даволаниш умидини ҳосил қилиш кўникмаларини шакллантириш;
- беморлар нутқини асосли ва мантиқий таҳлил қилиш, улар билан клиник суҳбат (оммавий нутқ), диалог ва дискуссия олиб боришнинг бошланғич кўникмаларини шакллантириш;
- беморнинг хато фикрларини ўзгартира олиш, хавотир, қўрқув ва зарарли одатларидан халос қилиш, зарур ҳолларда мажбурий қоида ҳамда тавсияларни бажаришни оқилона талаб қилиш, бошқариш ва йўналтириш кўникмаларини шакллантириш;