Turizmda axborot texnologiyalari

Paketlami marshrutlash.
Paketlami marshrutlash tamoyillari bilan tanishib chiqamiz.
Paketlami marshrutlash - bu tarmoqning bir uzelidan boshqa 
uzeliga paketni uzatish mexanizmi.
208

---

Bir necha tarmoqlar o‘zaro ko‘priklar va kommutatorlar orqali 
bitta tarmoqqa birlashtirishi mumkin.
Ko‘prik va kommutator OSI ning fizikaviy va tarmoq 
qatlamlariga mos keladi. Shu bois ushbu tarmoqda cheklovlar va 
kamchiliklar mavjud. Birinchi navbatda, birlashtirilgan tarmoq 
topologiyasida aylanma ilmoq bo‘lishi mumkin emas, ya’ni 
jo ‘natuvchi va qabul qiluvchini faqatgina bitta yo‘1, maxshrut 
bog‘laydi. Bu esa tarmoqni ishonchli ishlashini pasaytiradi. 
Ikkinchidan, adreslash muammosi paydo boiadi. Bu yerda 
fizikaviy adreslar tizimi butun tarmoq bo‘yicha noqulaylikka olib 
keladi.
Shunga o‘xshash muammolami yechimi marshrutizatomi 
qoilashda, ya’ni OSI modelini tarmoq qatlamini fimksiyasini 
bajaruvchi apparati va dasturiy vositalar.
Har xil tarmoqlarni marshrutizator orqali birlashtirilsa, uning 
topologiyasida aylana ilmoq boiishi mumkin.
5.20-rasm. Geterogen tarmoqlarni birlashmasL
Barcha murakkab geterogen tarmoqlarda har xil altemativ 
marshrutlar mavjud boiadi. Tarmoqning bir uzelidan boshqa 
tarmoq uzeliga paketlami jo ‘natish marshruti bu o‘rtada joylashgan
209

---

tranzit tarmoqlardan o‘tish tartibini belgilaydi. Demak, marshrut bu 
marshrutizatorlar ketma-ketligi bo ‘ ladi.
Paketlami marshrutlashtirish quyidagi ikki masalaga qaratilgan 
bo‘ladi:
- murakkab tarmoqda paketni jo ‘natish uchun optimal mar- 
shrutni aniqlash;
- tarmoq bo‘yicha paketni jo ‘natish.
Optimal marshrutni aniqlash uchun marshrutizator tarmoqda 
mavjud barcha marshrutlar haqida axborotga ega bo‘lishi kerak.
Ushbu usul orqali marshrutlarni aniqlash manba bo‘yicha 
marshrutlash deyiladi. Ko‘pincha ushbu usul tarmoqni testlash 
uchun qo‘llaniladi.
Albatta katta tarmoqlarda barcha marshrutlarni aniqlash va 
undan optimalini topish noqulay hisoblanadi.
Shunday qilib, hech qaysi bir uzel marshrutizator barcha 
marshrutlarni 
o‘zida 
saqlamaydi. 
Jo‘natuvchi 
uzel 
va 
marshrutizator faqatgina paketni qaysi marshrutizatorga jo ‘natishni 
biladi, qaysikim manzilga olib keladi.
Shunday qilib, marshrutlash jarayoni bu keyingi uzelni 
aniqlash va unga paketni jo ‘natishdan iborat. Ushbu usul “xop” 
(hop - sakrash) deyiladi.
Marshrutizatorda maxsus marshrut jadvali saqlanadi, masalan 
quyidagicha: