Turistik faoliyatdagi xavf-xatarlar va ularni bartaraf qilishning chora-tadbirlari

Texnik xavf

Samarali tadbirkorlik faoliyati, qoida tariqasida, yangi texnika va texnologiyalarni rivojlantirish, zaxiralarni izlash va ishlab chiqarish intensivligining oshishi bilan bog'liq. Biroq, yangi texnika va texnologiyalarni joriy etish tabiatga, odamlarga va ishlab chiqarishga katta zarar etkazadigan texnogen falokatlar xavfiga olib keladi.Bunday holda, biz texnik xavf haqida gapiramiz.
Texnik tavakkalchilik ishlab chiqarishni tashkil etish darajasi, profilaktika choralarini amalga oshirish (uskunalarga muntazam profilaktik xizmat ko'rsatish, xavfsizlik choralari), tadbirkorlik firmasi tomonidan o'z-o'zidan uskunani ta'mirlash imkoniyati bilan belgilanadi.
Texnik xatarlarga quyidagilar kiradi:
tadqiqot ishlarining salbiy natijalari tufayli yo'qotish ehtimoli;
loyihalash va texnologik ishlanmalar jarayonida rejalashtirilgan texnik parametrlarga erishilmasligi natijasida yo'qotish ehtimoli;
yangi ishlanmalar natijalarini o'zlashtirishga imkon bermaydigan past texnologik ishlab chiqarish imkoniyatlari natijasida yo'qotish ehtimoli;
yon mahsulotlar paydo bo'lishi yoki yangi texnologiyalar va mahsulotlardan foydalanishda muammolarning kechiktirilishi natijasida yuzaga keladigan yo'qotish ehtimoli;
uskunalarning ishdan chiqishi va buzilishi sababli yo'qotish ehtimoli va boshqalar.
Shuni ta'kidlash kerakki, texnik tavakkalchilik ichki xatarlar guruhiga kiradi, chunki tadbirkor bu xatarlarga bevosita ta'sir qilishi mumkin va ularning paydo bo'lishi, qoida tariqasida, tadbirkorning o'zi faoliyatiga bog'liq.

Ishlab chiqarish xavfi

Ishlab chiqarish xavfi mahsulot, tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish bilan bog'liq; ishlab chiqarish faoliyatining har qanday turlarini amalga oshirish bilan, bu jarayonda tadbirkorlar xom ashyo materiallaridan etarli darajada foydalanmaslik, xarajatlarning o'sishi, ish vaqtining yo'qotilishining ko'payishi, yangi ishlab chiqarish usullaridan foydalanish muammolariga duch kelmoqdalar. Kasbiy xavfning asosiy sabablariga quyidagilar kiradi.
mehnat unumdorligi pasayishi, uskunalarning ishlamay qolishi, ish vaqtining yo'qolishi, kerakli miqdordagi xom ashyoning etishmasligi, nuqsonli mahsulot foizining ko'payishi tufayli mahsulot ishlab chiqarish va sotishning rejalashtirilgan hajmlarining pasayishi;
mahsulotning yoki xizmatning sifati yetarli emasligi, bozor kon'yunkturasining noqulay o'zgarishi va talabning pasayishi tufayli sotilishi rejalashtirilgan narxlarning pasayishi;
materiallar, xom ashyo, yoqilg'i, energiyani ortiqcha iste'mol qilish natijasida, shuningdek transport xarajatlari, savdo xarajatlari, qo'shimcha va boshqa tasodifiy xarajatlar oshishi natijasida moddiy xarajatlar iste'molining o'sishi;
maqsadli raqamdan oshib ketganligi yoki ayrim xodimlarning ish haqi rejasidan yuqori bo'lganligi sababli ish haqi fondining o'sishi;
soliq stavkasining tadbirkorlik sub'ekti uchun noqulay bo'lgan yo'nalishda o'zgarishi natijasida soliq to'lovlari va boshqa chegirmalarning ko'payishi va faoliyat davomida ularni ushlab qolish;
etkazib berishning yomon intizomi, yoqilg'i va elektr energiyasining uzilishi;
mahalliy korxonalar jihozlarining jismoniy va ma'naviy jihatdan eskirishi.²