Tuproqlar geografiyasi

sur - q o ‘n g ‘ir cho‘1 tuproqlari
rivojlangan. Subtropik- 
laming qumli choilari toshloq loyli choilarga nisbatan kichikroq 
maydonlami egallaydi. Qumli choilarda qum marzalari, do‘ng 
qumlari kabi relyef shakllari keng tarqalgan boiib, ular turli 
darajada o‘simliklar bilan qoplangan (mustahkamlangan), ana shular
97

---

ostida 
qumli cho‘l tuproqlari
shakllanadi. Ko‘chib yuruvchi barxan 
qumlar unchalik katta boimagan maydonlarni egallaydi.
Asosiy 
tipik bo ‘z tuproqlar
tog‘oldi va tog‘laming pastki qism- 
laridagi lyossimon yotqiziqlar va lyosslarda shakllanadi. Bulardan 
tashqari c h o i oblasti tuproq qoplami tuzilmasida 
sho ‘rxoklar
va 
ta­
qir lar
ham muhim o‘rin tutadi (yuqoridagi tuproqlaming genezisi va 
xossalariga oid maiumotlarga VII. 7.2. bandda kengroq to‘xtalingan).
Subtropik semam o‘rmon oblastida yetakchi qishloq xo‘jalik 
tarmoqlari - choychilik, subtropik mevachilik (limon, apelsin, 
mandarin, xurmo, anjir, anor va b.) hisoblanadi. Yana shuningdek. 
uzum, efirmoyli va dorivor o‘simliklar yetishtirish ham rivojlangan.
Subtropik kserofit - o‘rmon va buta - dasht oblastida yuqo­
ridagi mevalardan tashqari vinochilik, ipakchilik, asalarichilik 
hamda turli boshoqli (bug‘doy, makka va b.), sabzavot va yem- 
xashak ekinlari yetishtirish rivojlangan. Dehqonchilik sug‘orma va 
lalmi tarzda amalga oshiriladi.
C hoi zonasida hududning 76 % maydoni qishloq xo‘jaligida 
foydalanilsa-da, shuning atigi 1,7 
%
i haydaladigan yerlar, 0,1 % i 
yem-xashakka moijallangan, 74 % i esa yaylovlarga to‘g‘ri keladi.
Tog‘oldi chala c h o i zonasining 69 % i qishloq xo‘jalik yerlari 
boiib, shuning 18 % maydoni sug‘oriladigan yerlar, 0,7 % i yem- 
xashakka moijallangan, 46 
%
i yaylovlarga to‘g‘ri keladi. Asosiy 
qishloq xo‘jalik tarm ogi - paxtachilikdir.
Umuman subtropik mintaqaning dehqonchilikda o'zlash- 
tirilganlik darajasi 17 % boiib, eng ko‘p haydaladigan tuproqlar 
qurg‘oqchil va semam oblastlardagi jigarrang, qizil va sariq, qora 
subtropik hamda qayir tuproqlari hissasiga to‘g‘ri keladi. Nil, Dajla, 
Furot, Hind, Amudaryo kabi daiyo vodiylarida eng qadimgi 
dehqonchilik madaniyati markazlari tarkib topgan.