Xivchinlar. Xivchinlarni tuzilishi, xivchin asosining tuzilmasi bilan xivchinni hujayrada tutib turilishi anchagina qat’iy (konservativ) belgi hisoblanib suvo‘tlarning ko‘plab taksonlari va tuban zamburug‘lar orasidagi filogenetik aloqalarni aniqlashtirish imko-nini beradi.
Mitoz. Tuban eukariotlarning ko‘pchiligida yuksak eukariot-lardan farqlanib “yopiq mitoz” ro‘y beradi. YAdro membranasi mitoz davrida saqlanadi va xromosomaning qo‘sh naborini yadro qutblariga tarqalganidan keyin membranani parchalanishi, ikkita yosh yadrochani yuzaga kelishi ro‘y beradi. Bunday mitoz rangli xivchinlarning ko‘pchiligiga qizil va ayrim yashil suvo‘tlar hamda zamburug‘larning ham ko‘pchiligiga xos. Qo‘ng‘ir va yashil suvo‘tlarining ayrimlarida mitoz ochiq, xuddi yuksak eukariot-lardagiday sodir bo‘ladi (mitoz davrida yadro membranasi yo‘qolib ketadi).
Sitokinez. Tuban eukariotlarning ko‘pchiligida hujayrani bo‘linishi hujayra po‘stinisitoplazma tomonga bukilishi, bo‘linayot-gan yadro orasida mikronaylar hosil bo‘lishi, ular bo‘ylab to‘siq (fikoplast) paydo bo‘lishi bilan ro‘y beradi. YAshil suvo‘tlarining kam turlarida yuksak o‘simliklardagi kabi ko‘ndalang to‘siq (fragmoplast) uzunasiga emas, mikronaylarga ko‘ndalang (urchuq iplari) holida joylashadi. Mana shu holat yuksak o‘simliklarning ajdodlarini aniqlashda katta ahamiyat kasb etgan.
Septa apparati. Xaltachali, bazidiyali zamburug‘lar va qizil suvo‘tlarining Florideophyceae sinfining vakillarida ikki hujayrani ajratib turadigan to‘siqda teshik-tirqish-septa mavjud. Septani o‘ragan tuzilma qizil suvo‘tlarining tartiblarini tavsiflashda muhim belgi hisoblanadi. Bazidiomitsetlarning ko‘pchiligida septa murak-kab tuzilishli (dolipor septa). Uning ultra tuzilmasini o‘rganish mutaxassislarga bazidiomitsetlar sinfida alohida sinf- ustomitset-larni ajratishga, uning tabiyligini boshqa metodlar bilan ham tasdiqlaydi.
Mitoxondiriylar. Zamburug‘lar va suvo‘tlarning turli guruh-laridagi mitoxondriylarda krist shakli turlichaligi, ular yassi tasma yoki naysimonligi bilan farqlanadi. Bu juda qadimgi belgi mustaqil tarixiy taraqqiyotga ega guruhlarni ajratishda foydalaniladi.
Plastidlar. YAshil o‘simliklarning hammasida plastidlarning shakli va rangi deyarli o‘zaro o‘xshash. Suvo‘tlarda esa aksincha, rangi va shakliga ko‘ra turli tuman, ayniqsa plastidlarni ultra tuzilmasida suvo‘tlarning tarixiy taraqqiyotini yo‘nalishlari xloro-plastlar po‘stining soniga (endosimbiozning ko‘p karraligini ko‘r-satgichi), fotosintezlovchi tilokoidlarning joylanish holati va uzunligiga asoslangan.
Vakuola. Zamburug‘lar va suvo‘tlarning hujayralarida yakka (bir) membranali tuzilmalar mavjud, ular oqsil, uglevod, fosfatlarni g‘amlashda, hujayradagi turgor bosimning nazoratida, gidrolitik fermentlarni to‘plashda xizmat qiladi. Vakuolaning kimyoviy tarkibi va ultra tuzilishini qiyoslash organizmlar orasidagi qarindoshchilik aloqalarini aniqlashda muhim belgi bo‘lib hisoblandi. Zero, oomitsetlarning zoosporalarida vakuolyar tuzilma – K - tanachalar aniqlanilib boshqa zamburug‘larda bunday tuzilma yo‘q. K-tanachalarning 7 ultra tuzilishliligi aniqlanib har biri oomitsetlarning alohida taksonlariga mansubligini mutaxasislar aniqladilar.
− Kimyoviy tarkibi va metabolizm.
Do'stlaringiz bilan baham: |