Transport tizimlari

2.3. Havo qarshilik kuchi
Bu kuch, quyidagi formula orqali hisoblanadi:
(12)
bu yerda:
avtomobilning oldi yuzasi, m2 .

2.4. Avtomobilning tortish balansi
Avtomobilning tortish balansi deb, tortish kuchining avtomobil harakatiga qarshilik kuchlari bo‘yicha taqsimlanishiga aytiladi:

Bu yerda : yo‘lning umumiy qarshilik kuchi.
inersiya kuchi.
Bu avtomobilning harakat davridagi differensial tenglamasi bo‘lib, uni to‘g‘ridan-to‘g‘ri yechib bo‘lmaydi, chunki bu tenglama chiziqli differensial tenglama emas. Shuning uchun bu tenglamani grafik usulida, ya’ni tortish balansi grafigi orqali yechamiz. Tenglamani yechish jarayonida tezlanish berilgan deb qabul qilamiz, ya’ni avtomobil tezligi deb qabul qilib, tezlanish nolga teng.
Tortish balansi grafigini ko‘rish uchun rahbar tomonidan qiyalik burchagi va g‘ildirashga qarshilik koeffitsiyenti qiymatlari beriladi.
Yo’lning umumiy qarshilik kuchi

bu yerda: yo‘lning umumiy qarshilik koeffitsiyenti

Berilgan va larni o‘rniga qo‘yib, hisoblanadi va (3-rasm) ortinata o‘qiga masshtabda qo‘yiladi.
Havo qarshilik kuchi formulasiga ixtiyoriy ravishda tezlikning qiymatlari qo‘yilib, (0, 5, 10, 15, 20) havo qarshilik kuchi hisoblanadi va topilgan qiymat ga qo‘shiladi va tezlikka bog‘lab grafigi chiziladi (3-rasm)


3-rasm. Avtomobilning tortish balansi