Transport tizimlari

6. Dvigatel tavsifini hisoblash
6.1. Avtomobilning eng kata tezlikdagi quvvatini hisoblash.
Bu quvvat quyidagicha aniqlanadi:
[кВт]
Hozirgi paytda avtomobillarga karbyuratorli yoki dizel dvigatellari qo‘yilmoqda. Bu dvigatellarda aylanishlar sonini cheklovchi qurilma (cheklagich) bo‘lishi mumkin. Shuning uchun ikki xil holatni ko‘rib chiqamiz.
1-holat. Dvigatelda cheklagich yo‘q (bu ko‘pchilik holatda yengil karbyuratorli avtomobillar uchun)
U holda (5) formula bo‘yicha hisoblangan quvvat dvigatelining maksimal quvvatini ifodalamaydi. Dvigatelning maksimal quvvati quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda: - - bo‘lib, quyidagi oraliqda o‘zgarishi mumkin,
avtomobilning maksimal tezligiga to‘g‘ri keluvchi, tirsakli valning burchak tezligi, с^-1;
maksimal quvvatga to‘g‘ri keluvchi tirsakli valning burchak tezligi, s-1 uning o‘rtacha qiymatlari, hozirgi zamon avtomobillari uchun. 460…630
Maksimal tezlikka to’g’ri keluvchi tirsakli valning burchak tezligi quydagicha aniqlanadi:
, с^-1=460*1.1=506

6.2. Dvigatelning tashqi tezlik xarakteristikasini hisoblash va grafigini qurish.

Dvigatelning tashqi tezlik xarakteristikasi deb, drossel zaslonkasi to‘la ochilganda yoki yonilg‘i to‘la uzatilayotganda, dvigatel effektiv quvvatini va burovchi momentni tirsakli valning burchak tezligiga bog‘lab qurilgan grafikga aytiladi ya’ni
; .
Bu grafik qurish uchun maksimal quvvatga to‘g‘ri keluvchi tirsakli valning burchak tezligini _Н ni teng 10 bo’lakga bo’lamiz
.
Bu qiymatlarni S.R.Leydermenning emperik formulasiga qo‘yib, quvvatning oraliq qiymatlarini hisoblaymiz:
, кВт
Xisoblangan quvvatlarga mos burovchi moment quydagicha
, Нм
Hisoblash qiymatlari yordamida
ва .
Funksiyalaning grafiklari , ya’ni dvigatelning tashqi tezlik tavsifi grafigi quriladi (1-rasm)