Тошпти эпидемиология, юкумли касалликлар кафедраси 3 курс Ўта хавфли инфекцияларда эпидемияга қарши чора-тадбирларни ташкиллаштириш. Вабо, Ўлат, КЎйдирги, геморрагик иситма ва бошқа касалликлар

Мойиллик

• Аҳолининг вабога нисбатан мойиллиги умумий бўлиб, одамлар, вабо вибрионининг катта дозаларини юқтирганда яққол (манифест) клиник шакллари билан оғрийди.
• Вабода турли клиник шаклларнинг (белгисиз, енгил касалликдан то оғир, яққол клиник шаклларигача) намоён бўлиши, аввало соғлом одам юқтирган вабо вибрионларининг дозасига ва одамларнинг ички ҳимоя кучлари ва маҳаллий иммунитетнинг хусусиятига боғлиқ.
• Ошқозон шираси кислоталик муҳит яхши бўлмаган, кам қон, гастрит ва гижжа касаллиги бор кишиларда вабо тез ривожланади.
• Касалликдан тузалганларда микробга қарши ва токсинга қарши иммунитет пайдо бўлади, касал бўлиб ўтганларда қайта касалланиш жуда кам учрайди.
• Касалликдан кейин пайдо бўладиган иммунитет 3 йил давомида сақланади. 

Касалланганларнинг таркиби

• Вабо билан кўпроқ ёш болалар ва қариялар касалланади.
• Вабо тугатилган ҳудудларда кўпроқ аҳолининг фаол қатлами (20-40 ёшлилар) касалланиши мумкин.
• Касб – кори бўйича:
• канализация қувурларида;
• Сувни тозалаш иншоотларида ишлайдиганлар;
• Денгиз ва дарё соҳилларида яшовчилар;
• Сув таъминоти яхши бўлмаган жойларда яшовчилар касалликни юқтириш ҳавфи юқори.

Хавфли омиллар

• Хавфли омилларга вабо бўйича эндемик бўлган ҳудудларда яшаш, ҳаж сафарларига борувчилар, сув тозалаш иншоотларида, бактериологик лабораторияларда ишловчилар киради.

Эпидемиологик назорат

• вабонинг бошқа давлатлардан олиб келтирилган ёки маҳаллий ҳолатларини ўз вақтида, эрта аниқлаш;
• ташқи муҳит объектларида, айниқса, сувда вабо вибрионларини аниқлаш, ушбу объектларда уларнинг пайдо бўлиши ва кўпайишини ўз вақтида аниқлаб, керакли чораларни ўтказиш;
• аҳолига бериладиган сув ҳавзаларининг сувини, чўмилиш бассейнларининг сувини, оқава сувлари тушадиган сув ҳавзаларининг сувларини, дарёларнинг турли нуқталаридан олинадиган сувларни доимо, айниқса, ёзги – кузги мавсумда вабо вибрионларига текшириб туриш;
• одамлардан ва ташқи муҳит объектларидан ажратилган 01 ва 0139 вабо вибриоларининг биологик хусусиятларини, токсигенлигини, антибиотикларга нисбатан чидамлилигини ўрганиб туриш керак.