Toshkent «yangiyo‘l poligraf servis»



Download 3,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet55/81
Sana16.01.2022
Hajmi3,81 Mb.
#370711
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   81
Bog'liq
O'qish kitobi. 4-sinf (2017, S.Matchonov, A.Shojalilov) (1)

AYIQNI YENGGAN CHO‘PON
Pirimqul  Qodirov
I
Tog‘  yonbag‘riga  qo‘ylarni  Suyun  otaning  sherigi 
yoyib  ketdi.  Suyun  ota  o‘g‘li  bilan  nevarasini  chodirga 
boshlab  kirdi-da,  og‘zi  bog‘lab  qo‘yilgan  meshdan  piyo-
laga  ayron  quyib  berdi.
–  Qo‘yning  ayroni  dori-da,  –  deb  qo‘ydi  Suyun  ota.
–  Bu  ayron  emas,  dada,  buni  qo‘yning  qimizi  de-
yish  kerak.
–  E,  bu  qimizdan  ham  yaxshi,  –  dedi  Suyun  ota.
–  Men  shu  ayrondan  ichaversam,  yigit  yoshimga 
qaytganday  bo‘laveraman. 
Akrom  bobosining  yigitligida  ayiq  bilan  olishganini 
eshitgan  edi.


145
–  Ayiq  bilan  shu  tog‘da  olishganmisiz,  bobo?  –  deb 
so‘radi...
Suyun ota oq oralagan qo‘ng‘ir soqolini barmog‘i bi-
lan  tarab,  chigalini  yozdi.  U  so‘kishni  va  qarg‘ashni 
bilmaydigan  odam  edi,  birovni  qattiq  urishganda  «He, 
bolang  yig‘lagur»  deb  qo‘yardi.  Hozir  ham  u:
–  Bolang  yig‘lagur  ayiq,  –  deb  so‘zida  davom 
etdi,  –  itlarimizni  oldiga  solib  vang‘illatib  quva
-
di...  Birinchi  kelgan  kuni  qarasam,  se miz  bir  qo‘yni 
g‘ijimlab  otyapti.  Dumbalik  qo‘y  kamida  besh  pud 
keladi.  Bolang  yig‘lagur  ayiq  uni  oldingi  ikki  oyog‘i 
bilan  g‘ijimlab  turib  otganda,  o‘n  qadamcha  na ri ga 
borib  gursillab  tushadi.  Itlar  akillab  kelsa,  bo‘kirib 
shunday  panja  soladiki,  ular  g‘ingshib  qochib  qoladi. 
Mening  qo‘limda  tayoqdan  boshqa  narsa  yo‘q.
–  Miltig‘ingiz  qayerda  edi?  –  dedi  Sanjar  aka.
–  E,  u  paytlarda  miltiq  kamchil  edi-da.  Bizda  mil
-
tiq  yo‘q  edi.  Bolang  yig‘lagur  ayiq  haligi  qo‘yni  otib-
otib,  qo‘tondan  jilg‘aga  olib  tushib  ketdi.  O‘choqda  o‘t 
yonib  turgan  edi.  Men  ayiq  o‘tdan  qo‘rqadi  deb  eshit-
gan  edim.  Eski  ko‘ylagimni  tayoqqa  bog‘lab,  ustidan 
moy  sepib  yondirdim.  Keyin  ayiq  tushgan  jilg‘aga  qarab 
qiyqirib  chopdim.  Qarasam,  qo‘y  do‘mpayib  yotibdi.  Bo-
lang  yig‘lagur  ayiq,  uning  dumba  tomonidan  ancha  joyi
-
ni  yebdi-yu,  ketib  qolibdi.  Jonivor  qo‘y  bir  tipirchiladi. 
Hali  jon  bermagan  ekan.  Darrov  belimdan  pichog‘imni 
olib,  uni  halolladim...  Oradan  bir  kun  o‘tgandan  keyin 
ayiq  qo‘shni  suruvga  hujum  qilibdi.
1.  Hikoyani  ifodali  o‘qing  va  mazmunini  qisqartirib  takror
-
lang.


146
II
U  suruvni  Chaqmoq  degan  bir 
cho‘pon  boqar  edi.  Kiyikdek  kelish
-
gan  yigit  edi.  Ayiq  bir  qo‘yni  bos
-
gandan  keyin  yugurib  borib  ayiq
-
ni  tayog‘i  bilan  ura  ketibdi.  Bolang 
yig‘lagur  tayoqni  pisand  qiladimi? 
Terisining qalinligi ikki enli kela-
di.  Chaqmoq  bir-ikki  tayoq  urgan
-
dan  keyin  ayiq  unga  hamla  qilibdi. 
Chaqqon  yigit  edi,  qochibdi.  Lekin 
ayiqning  bir  panjasi  yelkasiga  tegib  ketibdi.  Biz  keyin 
ko‘rdik,  ko‘ylagi  yelkasidan  yirtilgan.  Ayiqning  tirnog‘i 
badaniga  biroz  botgan.
Unchalik  qattiq  yarador  bo‘lgan  emas.  Ayiqdan 
qochib  qutulib  ketibdi.  Lekin  yelkasiga  ayiqning  pan
-
jasi  tekkanda  yomon  qo‘rqqan  ekanmi,  yo  ayiq  qu
-
turgan  bo‘lsa,  kasali  yigitga  yuqdimi,  xullas,  becho
-
ra  Chaqmoq  og‘ir  kasal  bo‘lib,  qazo  qildi.  Chaqmoq 
nobud  bo‘lgandan  keyin  bizning  juda  g‘azabimiz  kel
-
di.  Atrofdagi  cho‘ponlar  hammamiz  yig‘ilib:  «Buni  bir 
yoqlik  qilmasak,  ertaga  yana  birortamizni  o‘ldirib  ke-
tadi»,  –  dedik.  Qo‘shni  qishloqdan  bitta  miltiq  topil
-
di.  Lekin  uning  ikkitagina  o‘qi  bor  ekan.  Aksiga  hech 
birimiz  mergan  emasmiz.  Bu  bilan  ish  bitmaydi,  deb 
o‘yladim-u,  qo‘y  qirqimidan  qolgan  qirqliklarni  oldim.
–  Qirqlik  deganingiz  nima,  bobo?  –  so‘radi  Akrom.
Suyun  ota  chodirning  bir  chetida  yotgan  uchlari 
nayzasimon  uzun  qaychini  ko‘rsatdi:  –  Mana  shu 
nayzalarni  baquvvat  tayoqlarning  uchiga  mahkam 


147
bog‘ladim.  Qo‘shni  cho‘ponlardan  biri  miltiqni  o‘qlab 
qo‘ydi.  Ayiqning  kelishini  kutdik.  Bolang  yig‘lagurning 
quturganini  qarangki,  bir  kun  qo‘tonga  qorong‘i  tush
-
masdan  keldi.  Bitta  qo‘yga  hamla  qilib  borayotgan
-
da,  qo‘shni  cho‘ponga:  «Ot!»  –  dedim.  Qo‘li  qaltirab 
mo‘ljalni  yaxshi  ololmagan  ekan.  O‘q  ayiq  o‘tgan  joy
-
dan  besh-o‘n  qadam  beriga  tushib,  yerni  bir  chan git-
di.
Ikkinchi  o‘q  ayiqning  tepasidan  o‘tib  borib,  toshga 
tegdi.  Lekin  miltiq  ustma-ust  gumburlaganidan  ayiq 
harqalay  qo‘rqdi.  Orqasiga  burilib  qochdi.
Biz  qiyqirib  ketidan  quvdik.  Nariyoqdan  besh-olti
-
ta  bo‘ribosar  itlar  shovqin  solib  chiqdi.  Bu  gal  ayiq 
itlarning  ustiga  bosib  borolmadi-yu,  o‘ng  tomonga 
buril di.  O‘ng  tomondan  biz  qirqlik  bog‘lagan  tayoqla
-
rimizni  ko‘tarib  chiqdik.  Ayiq  shoshib  qoldi.  Chap  to
-
monda  tirik  jon  chiqolmaydigan  toshjar  bor  edi.  Biz 
bunday  toshjarni  zov  deymiz.  Shu  zovning  tagida 
–  kun  tegmaydigan  chuqur  jilg‘ada  ichi  kovak  bo‘lib 
qolgan  muz  aralash  qor  bor  edi.  Ayiq  qochib  bo
-
rib,  ana  shu  muzning  kovagiga  kirdi.  Kovakning  muzi 
erib,  teshilib  qolgan  joylari  bor  edi.  Qirqlikni  shu 
teshikka  to‘g‘riladim-u,  ayiqning  biqinini  mo‘ljallab,  bor 
kuchim  bilan  sanchdim.
Kovakning 
ichidan 
ayiqning 
bo‘kirgani 
eshitildi. 
Mo‘ljalni  durust  olganimni  shundan  sezdim.  Nayzani 
tortib  olib,  yana  bir  sanchdim.  Ayiq  bir  gandirakladi-yu, 
orqasiga  tisarildi,  keyin  muz  ustiga  ag‘anab  tushdi...
1.  Cho‘ponlar  ayiqdan  qanday  qilib  qutulishdi?
2.  «Suyun  otaning  hikoyasi»  mavzusida  insho  yozing.


148

Download 3,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   81




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish