Тошкент “транспорт ва логистика: республика транспорт-транзит салоҳиятини ривожлантиришда рақамлитехнологиялар”

Адабиётлар 
1. Канторович, Л.В. Проблемы эффективного использования и 
развития транспорта [Текст] / Л.В. Канторович. – М.: Наука, 1989. – 
304 с. 
2. Vehicle Routing Problems [Электронный ресурс].-Режим 
доступа: http://neo.lcc.uma.es/vrp. 
3. Павлов Д. Метод Кларка-Райта. Оптимальное планирование 
маршрутов грузоперевозок//
https://infostart.ru/public/443585/#part4. 

---

482 
4. Никоноров В.М. Усовершенствование метода кларка–
райта для решения задачи маршрутизации автомобильных
мелкопартионных перевозок.//Научно-технические ведомости 
СПбГПУ.1' 2012. Экономические науки.-С.295-298. 
5. Бўтаев Ш.А., Сидиқназаров Қ.М., Муродов А.С., Қўзиев А. 
Ў. Логистика (етказиб бериш занжирида оқимларни бошқариш)-
Тошкент: “Extremum-Press”, 2012.-577 б. 
Қобулов Ж.Р., Баротов Ж. С., Хайруллаев Д.М (ТДТрУ) 
СТАНЦИЯДА ТРАНЗИТ ВАГОНЛАР БИЛАН 
БАЖАРИЛАДИГАН ОПЕРАЦИЯЛАРГА САРФЛАНАДИГАН 
ТЕХНОЛОГИК ВАҚТ МЕЪЁРЛАРИНИ ТАДҚИҚ ЭТИШ 
Станцияда 
технологик 
операцияларга 
сарфланадиган 
вақтларга қўшимча равишда сарфланадиган вақтлар қуйдагиларни 
ташкил қилган ҳолда техник ва тижорий кўриги ўтказишни кутиш, 
манёвр локомотивини кутиш, таркибни тарқатишда бажариладиган 
қўшимча операциялар, тайёр бўлган таркибга поезд локомотивини 
келиб уланишини кутиш, поездни жўнашини кўтишга сарфлана-
диган вақт меъёрларини кўриб чиқамиз. Технологик жараёнларнинг 
умумий вақтини аниқлашда ушбу вақтларни инобатга олиш лозим. 
Станцияда тоқ ва жуфт йўналишда қабул қилинган поездларни 
тарқатиб тузиш, уларни техник ва тижорий кўрикдан ўтказиш, 
тайёр бўлган поездларни станциядан жўнатишгача сарфланадиган 
вақт оралиқларидаги вариация интервал коэффициентини келтириб 
чиқарамиз [1]. 
Бунинг учун станцияда тоқ ва жуфт йўналишда қабул 
қилинган поездлар маълумотлари асосида поездлар орасидаги 
интервалларни аниқлаб, таҳлил қилиб 0-10 минут вақт мобайнида 
қабул қилинган поездлар сонидан келиб чиққан ҳолатда разрядлар 
сони 24 тани ташкил этади, 11-20 гача вақт оралиғида эса 53 тани 
ва ҳ.з. [2]
Таҳлил қилинган натижаларни келтирамиз [2].
Бунда 0 ва 10 минут орасидаги разряд интервалининг ўртача 
қийматини ҳисоблаймиз [3]. 

---

483 
дақ, 
дақ, 
дақ, 
дақ 
дақ, 
дақ, 
дақ, 
дақ. 
Умумий интерваллар сонининг улушини ҳисоблаймиз. Бу 
қабул қилинган поездларнинг разрядлар ўртача қийматини қабул 
қилинган поездлар интервалига бўлиш орқали ҳисоблаб топилади. 
, 
, 
, 
Умумий интерваллар сонининг улушини ўртача интерваллар 
сонига кўпайтириш орқали қабул қилинган поездларнинг орасидаги 
интервал бирлиги улуши келиб чиқади. Қабул қилинган поездларни 
умумий интерваллар улушининг йиғиндиси (
)=28.59 га тенг 
бўлади.
1-жадвал 7-устундаги умумий интервални аниқлаш учун 
поездларни қабул қилишда вақт интервалини ўртача қийматини 
аниқлаймиз: 
Масалан 7-устун биринчи қаторни ҳисоблаймиз.
(1) 
7-устундаги дисперсия интерваллар йиғиндисини келтирамиз 
. 
Дисперция 
индивидуал 
поездларни 
келган 
вақтлари 
оралиғидаги ҳақиқий интервалларнинг оғишини тавсифлайди. 
Интервалнинг ўзгариш ўлчовлари квадратнинг ўлчамига тенгдир. 
Қулайлик учун, интервалларнинг ўртача қийматини ва ҳақиқий 
интервалларни ушбу ўртача қийматидан четга чиқишни таққослаш 
учун, илдизнинг ўртача квадрат оғишини келтирамиз. 
(2) 
Индивидуал интервалларнинг ўртача қийматидан максимал 
оғиши тахминан ўртача яқинлашиши мумкин ва уларнинг мутлоқ 
5
2
10
0
1
=
+
=
I
5
,
15
2
20
11
2
=
+
I
5
,
25
2
30
21
3
=
+
I
5
,
35
2
40
31
4
=
+
I
5
,
45
2
50
41
5
=
+
I
5
,
55
2
60
51
6
=
+
I
5
,
65
2
70
61
7
=
+
I
5
,
75
2
80
71
8
=
+
I
126
,
0
190
24
=
=
Р
278
,
0
190
53
=
=
Р
226
,
0
190
43
=
=
Р
126
,
0
190
24
=
=
Р
Р
I
i

ўрта
321
,
70
126
,
0
)
598
,
28
5
(
)
(
2
2
ўрта
=

−
=

−
Р
I
I
i
1383
,
336
]
[

I
D
3340
,
18
1383
,
336
]
[
]
[

=
=
I
D
I


---

484 
қиймати интервалларнинг учта ўртача квадрат йиғиндисига 
тенгдир. 
Интервалларнинг ўзгарувчанлик коэффициенти оғишнинг 
уларнинг ўртача қийматига нисбати билан тавсифланади. 
(3) 
Агар ўратача қиймат ва келиш интервалларининг ўзгариши 
ҳаракатининг ҳажмига ва бошқа шароитларга қараб жуда кенг 
диапозонда ўзгариб турса, ўзгарувчанлик коэффициентининг 
қийматлари анча барқарор ва асосий иш шароитларига қараб 
ўзгаради.
1-жадвал