Тошкент Тиббиёт Академияси

Марганец ва унинг бирикмалари.
Марганец ҳалк хужалигида кенг қўлланиладиган модда ҳисобланади. Марганец - қазиб олишда, бойитиш корхоналарида, эритишда таъсир қилади.
Марганец- юқори сифат пулат навларини олишда, котишмаларни ишлаб чиқаришда, машинасозлик саноатида ( сифатли пайвандлаш ишларида), кимёвий ишлаб чиқариш корхоналарида, яъни турли каттализаторлар, буёқлар олишда, яьни темирбетон махсулотларини сифатли пайвандлаш ишларида қўлланилади.
Физик ва химиявий хоссалари:
Эриш температураси 1244⁰ С кайнаш +209⁰ С бўлиб, қонденсация аэроллари ҳосил бўлади ва турли хил шаклда (Мn ₂О ₃; ва Мn ₃О₄ охақли бирикмаси МnСl ₂ -дезинтеграция аэрозоллар шаклида ҳосил бўлади. Марганец ташқи муҳитда турғун ҳолда учрайди.
Марганец чанги ва буғларининг организмга кириш йўллари: нафас олиш йўллари орқали киради. Организмда тўпланиш, яъни кумулятив ҳусусиятга эга.
Организмда тўпланиш деполари бўлиб, бўларга жигар, буйрак, суяк ҳамда калқонсимон без ва буйрак усти безлари киради. Организмдан чиқиш йўллари асосан ошқозон - ичак йўллари орқали ва қисман сийдик орқали чиқади.
Марганецни организмга таъсири: ўткир заҳарланиш жуда кам учрайди. Асосан сурункали заҳарланиш формалари ҳавф тугдиради.
Марганец билан заҳарланишда марказий нерв сисмемасида кучли ўзгаришлар содир бўлади ва марганцли паркинсонизм касаллигига олиб келади кейинчалик жигарга таъсир қилади калқонсимон бкзга таъсир килиб марганецли базедивизм касаллиги келиб чиқади, оксидланиш - қайтарилиш реакцияларига таъсир килиб, ошқозон - ичак систеъмасини фаолиятини бузиб, гепатит, гастритлари ривожланади. Марганецли чанг таъсири натижаспда манганоқонизм касаллиги, пневмония ҳосил бўлади. профилактик чора - тадбирлар:
Умумий кимёвий заҳарланишнинголдини олиш чоралари билан бир қаторда даврий тиббий кўриклардан ишловчиларни 6, 12, 24, ойда бир марта ўтказиш. Невропатолог, дерматолог, отоларинголог, черапевт иштирокида. Функционал текширувларданкатта кадрли флюрография,ТНФ - ташқи нафас функциясини аниқлаш, мускулларни электро-миографиядан фойдаланиш кузда тутилади. Марганецнинг РЭМи - 0,03 мг/мт -қонд. аэрозоль, 0,2 мг/м³ дезинтеграц. аэрозоль учув.