Тошкент Тиббиёт Академияси

Кўргошиннинг организмга кириш йўллари:
Кўргошин организмга нафас йўлларидаги шиллиқ пардалар орқали киради. Бунда кўргошин аэрозоль дезинтеграция ёки аэрозоль қонденсация кўринишида нафас йўллари орқали киради.
Оғиз орқали кўргошин организмга кирнши мумкин. Кургошин чанг- лари билан ифлосланган овқатларни истеъмол қилганда, ифлосланган тамақилар чекқанда, уларнинг чангларини ва буғларини ютиш туфайли овқат хазм қилиш йўллари орқали кириб бориши мумкии.
Яна кўргошин тери орқали утиши мумкин, терига ишкаланган ҳолда.
Организга кирган қурғошинни ва унинг бирикмаларининг заҳарлилик ҳусусиятлари ва организмдан чиқиш йўллари.
Кургошин ва унииг барча бирикмалари организмга кириб, қондаги оксиллар ва липоидлар билан бирикади ва кўргошин альбуминатлари ва фосфатлар кўринишида бўлади. Организмга кирган кўргошин ошқозон ширасида яхши эрийди, чунки кислотали муҳитда унинг эрувчанлпк ҳусусияти ошади.
Конда айланиб юрувчи қурғошин ичакда (йўгон ичак). сулак безлари. жигар ва буйрак орқали ажралиб чиқади, кўргошин организмдан бутунлай ажралиб чиқмайди : унинг бир қисми органлар (суяк, мия, жигар, мускул- лар)да тўпланиб, бу ерларда кўргошин деполарини ҳосил қилади, яъни у материал кумулятив ҳусусиятга эга. Кўргошин организмдан кўп ойлар, хатто йил давомида ажралиб чиқиши мумкин. Депога йигилган кўргошин ва унинг бирикмаларини қондаги таъсири қуйидаги холларда ортад и:
Спиртчли ичимликлар истеъмол қилиш, очлик холларида, ута чарчаш ҳолдарида баъзи инфекция билан огриган холларда таъсири ортади.
Куркошиннинг биологик таъсири.
У политроп заҳарлар туркумига кирганлиги сабабли органнзмда кўп орган ва туқималарни шикастлайди. Кургошин ва унинг бирикмалари билан ўткир заҳарданиш ҳам учрайди. Асосан саноат корхоналарида кўргошин билан сурункали заҳарланиш ҳодисаси кўп учрайди ва бу касаллик сатўрнизм деб аталади, енгил формасида эса- микросатўрнизм дейилади.
Кўргошин протоплазматик заҳарларга кирганлиги сабабли, қон ишлаб чиқиш органлари, яъни эритроцитларга таъсир қилади ва кўргошинли токсик анемия ҳосил қилади бунда гемоглобин миқдори кескин камайиб кетиши кузатилади.
Кургошин асаб систеъмасига, жигарга, ичакка ва юрак қон-юмир систеъмасига таъсир қилади. Кейинчалик буйракка, эндокрин систеъмасига, жинсий органларга ва суякка таъсир қилади.
Кўргошин билан заҳарланишнинг илк белгилари: қондаги бўлган ретикулоцитларни миқдори кўпайиши, базофиль донадор эритроцитларнинг кўпайиши астеновегетатив синдромида, милкда кўргошинли (кайма) пайдо бўлиши, терида ранг ўзгаришлари, сийдикда кўргошин пайдо бўлиши. кўргошин билан заҳарланишнинг кардинал белгилари ҳисобланади.
Юқорида қайд этилган заҳарланиш белгилардан ташқари, кўргошин ва унинг анОрганик бирикмалари Гонодотоксик, эмбриотроп ва мутаген таъсирларга эгадир. кўргошиннинг РЭМи - 0,1 мг/м ³ га тенг