Toshkent «noshir» 2017

Tijorat banklarning investitsion va moliyaviy
maslahat berish vazifalari
Banklar ko‘p sonli mijozlariga ega bo‘lib, ularga nafaqat
kredit-hisob-kitob xizmati ko‘rsatadi, balki ularga chet el
sarmoyadorini tanlash, sarmoyadorlarga investitsiya obyekt-
larini tanlash bilan bog‘liq bo‘lgan investitsion konsalting
sohasidagi xizmatlar ko‘rsatishni ham amalga oshiradi. Bunda
banklar texnik-iqtisodiy jihatdan asoslab berilgan, potensial
samaradorlik bahosini o‘z ichiga olgan investitsiya loyihalarini
ishlab chiqadi, xalqaro andozalarga muvofiq loyiha hujjatlarni
tayyorlaydi, amalga oshiriladigan loyihalar doirasida mar-
keting tadqiqotlari olib boradi. Bunda eng maqbul emissiya

---

140
141
portfellarini shakllantirish, investitsiyalarni jalb etish dastur-
larini ishlab chiqish, mijozning o‘ziga kerak bo‘lgan pul
mablag‘larini jalb etishi uchun yordam beradigan vositalarni
tanlash, qimmatli qog‘ozlar emissiyasi uchun biznes-rejalarni
ishlab chiqish, moliyaviy vositalarning har xil turlari bo‘yicha
olinadigan daromadlarni taxmin qilish va h.k. muhim bank
xizmatlaridir. O‘zbekistonda banklar o‘z mijozlariga bepul,
texnik xususiyatdagi ko‘pgina og‘zaki masala xatlarni berishadi.
Tijorat banklarning depozitar xizmat
ko‘rsatish operatsiyalari
Bu vazifa horijiy banklar amaliyotida mavjud. Tijorat
banki, depozitariydagi kabi, mijozning qimmatli qog‘ozlarini
saqlaydi, ularga bo‘lgan huquqlarini hisobga oladi, ularning
harakati hisobini yuritadi. Qimmatli qog‘ozlarni saqlash
uchun banklar mijozlarga «depo» hisob raqamini ochadi va
depozitar xizmat ko‘rsatish shartnomasiga muvofiq ular
bo‘yicha qonunchilikda ruxsat etilgan barcha operatsiyalarni
amalga oshiradi. Banklar har xil turdagi korxonalar, shu
jumladan, investitsiya fondlari uchun depozitariy vazifalarini
amalga oshirishi mumkin. O‘zbekistonda qonunchilikka
muvofiq depozitar faoliyat faqat ixtisoslashgan investitsiya
muassasalari – depozitariylar tomonidangina amalga oshi-
rilishi mumkin. Banklar ushbu vazifani bajarish huquqiga
ega emas.
Bir qancha mamlakatlarda banklar boshqaruvchi kom-
paniyalar vazifasini bajaradi. Ushbu vazifalarni banklar
mijozlar bilan tuziladigan shartnomaga muvofiq amalga
oshiradi. Bunda bank mijozning qimmatli qog‘ozlar portfeli
va uning barcha investitsiyalarini shakllantiradi hamda bosh-
qaradi. Bu borada banklar investitsiya fondlariga ham xizmat
ko‘rsatishi mumkin.