Toshkent Moliya

joriy operatsiyalar balansining belgilangan holatini ta'minlab turish;

valyuta zahiralarining aniq belgilangan miqdorini saqlab turish.

Tashqi va ichki muvozanatni ta'minlab turish usullari bir xil: byudjet-soliq va pul-kredit siyosati. Ayrim hollarda mustaqil usul sifatida almashinuv kursi siyosati ham ajratib ko’rsatiladi.

Tashqi muvozanatni ta'minlash kapital harakatining mobilligi ( mamlakatlararo kapital quyilishi jarayonining ichki foiz stavkasining jahon foiz stavkasiga nisbatan o'zgarishiga javoban keskinlashuvi) sababli murakkablashadi.

Ichki va tashqi muvozanatni ta'minlash muammosi tovar, pul va valyuta bozorlarining amal qilishiga ta'luqlidir.

Ichki va tashqi muvozanatni ta'minlash makroiqtisodiy tartibga solishning muhim muammosi sifatida yuzaga chiqadi, chunki u ichki va tashqi o’zgaruvchilarning bir-biriga o'zaro ta'sirini va qayta ta'sirini ko’zda tutishni talab etadi.

Ochiq iqtisodiyotda iqtisodiy siyosat tahlili Mandell-Fleming modeliga asoslangan holda amalga oshiriladi. Bu model qisqa muddatda iqtisodiyotni muvozanatlashtirishni ifodalaydi va kichik ochiq iqtisodiyot uchun IS-LM modelining modifıkatsiya qilingan shakli hisoblanadi. Ikkala model ham baholarning o’zgarmasligini nazarda tutadi va yalpi talab hajmining o'zgarishi sabablarini tushuntiradi. Ular o’rtasidagi asosiy farq shundaki, IS-LM modeli- yopiq iqtisodiyot modeli, Mandell-Fleming modeli esa ochiq iqtisodiyot modeli ekanligidadir.

Ichki va tashqi muvozanat muammosi, ko'pincha, IS-LM modelining

modifıkatsiya qilingan shakli vositasida, unga uchinchi- VV egri chizig'i qo’shilib tahlil qilinadi. VV egri chizig'i to'lov balansining muvozanatli darajasini tasvirlaydi. Model ham qayd qilingan, ham erkin suzib yuruvchi valyuta kursi rejimlari uchun va kapital mobilligining turli darajalariga moslab tuziladi.

Bu bobda biz Mandell-Flemlng modelini quramlZ va keyingi paragrafiarda turll xil slyosatlarning ta’sirlarini o’rganish uchun bu modeldan foydalanamiz.

Ko’rib turganlngizdek, Mandell-Fleming modell biz oldingi boblarda foydalangan komponentlardan qurllgan.

Asosiy taxTlllTl.’ mukammal capital oqimga ega bo’lgan kichik ochiq iqtisodiyot

Mukammal kapital oqlmga ega bo’lgan klChik ochiq iqtisodiyot haqidagi farazlardan boshlaymiz. bu faraz shundan iboratki mamlaktdagi foiz stavkasi r, jahon foiz stavkasi r‘ bilan belgilanadi. Matematik jihatdan, btllll quyldagicha yozishimiz mumkin ’⁷
Bu jahon fOlZ Stavkasi egzogen o’zgaruvchldir, chffHkl biz ko’rayotgan mamlakat dunyo iqtisodiyotl bilan shunchalik kichikki, u dunyo moliyaviy bozoridan qarz ollshi yoki qarz berlshi jahon foiZ stavkaslga hech qanday ta’sir qilmaydi.

Mukammal kapital oqimi to'g'risidagl fikrlar oddiy tenglama bilan ifodalansada, bu tenglama ko’rsatadigan takomillashgan jarayonnlng ko’rinishini yo’qotmaslik muhllTl hisoblanadl. Faraz qiling, birorta vaziyat sodir bo’Idi bunlng natijasida jahon folZ St6lWk6lsl ko’tariladi. KlChik ochlQ iqtisodiyotda, mamlakatdagl folZ stavkalari qisqa muddatga biroz ko’tarilishi mumkin ammo bu vaziyat sodir bo’lishi bilan xoriyliklar bu mamlakatga qarz berishni boshlashadi (misol uchun shu mamlaktning obligatsiyalarinl sotib OllSh bilan). C6lpltalni kirib kelishi mamlakat ichidagl foiz stavkasini r* ga tomon pasaytiradl. Xllddi shunlngdek, agar har qanday hodisa mamlakat foiz stavkasini pasaytirishni boshlasa, capital yuqoriroq foiz topish maqsadida chetga oqib chiqib ketardi va bu COplf6ll OQIMİ lChki foiz stavkasini yana r* gacha qaytaradi. Bundan keyln T — r* tenglama kapitalning xalqaro oqiml ichki folZ St6lvkasini jahon foiz stavkasi bilan teng saqlab turishga yetadi degan tahminni yuzaga chiqaradi.

Tovarlar bozori va IS egri chizig'i