6-ma’ruza mashg`uloti

“O‘zbek terminologiyasi” fanidan masofaviy ta’lim uchun tayyorlangan videotaqdimot

Mavzu:

Reja:

• 1. Sifat-terminlarning yasalishi.
• 2.O‘zlashma so‘z yasovchilari o‘zbekcha affikslar bilan almashtirilgan terminlar
• 3.O‘zbek tiliga o‘zlashgan fe’ldan yasalgan ot–terminlar.
• 4.O‘zbek tiliga o‘zlashgan ruscha-baynalmilal terminlar.

O‘zlashmalardan o‘zbekcha qo‘shimchalar vositasida hosil qilingan terminlar. O‘zlashma affikslar yordamida yuzaga kelgan terminlar.

Ma’lumki, ot so‘z turukumiga xos leksik birliklarning termin tarzida qo‘llanishi bo‘yicha so‘z turkumlari qatorida yetakchilikka egaligi hech kim uchun yangilik emas. Shu bilan birga, ilm-fan tilida (ya’ni mavjud ilmiy adabiyotda qo‘llangan) maxsus tushunchalarni ifodalaydigan hamda terminologik nomlarga doir barcha talablarga javob beradigan terminlar o‘rnida ham fe’l (fe’ldan yasalgan bir o‘zakli ismlar), ham sifat, ham ravishlarning erkin ishlatilishi mumkinligini ta’kidlash maqsadga muvofiq bo‘ladi. 1. Sifat-terminlarning yasalishi. Morfologik usul bilan hosil qilingan sifat– terminlar quyidagi ikki guruhga taqsimlanadi: 1) ismlardan yasalgan sifat-terminlar; 2) fe’llardan yasalgan sifat-terminlar. be- prefiksli so‘z yasovchi model

Kelib chiqishi jihatidan fors - tojik tiliga xos be- prefiksli ushbu kammahsul model asosdan anglashilgan sifat, fazilatning mavjud emasligi, yo‘qligini ifodalaydi: betaraf, bevosita (harb. Vosita ), begunoh, bexatar, bevatan va h.k.