Toshkent moliya instituti d. Tojiboeva iqtisodiyot

4.Bozor savdoning hajmi, xarakteriga ko’ra: 
ulgurji, mayda ulgurji, chakana savdo 
bozorlariga bo’linadi.
 Undan tashqari, tarmoqlar bo’yicha: avtomobil, kompyuter, qishloq 
xo’jaligi mashinalari va hokazolarga bo’linadi. 
 
5. Bozor aloqalarining qonuniyligi nuqtai nazaridan bozor: 
 
a) 
legal, qonuniy bozor;
 
 
b) 
noqonuniy — pinhoniy bozordan iborat.
 
 Legal qonuniy bozor deganda, qonunchilik asosida amalga oshadigan tovarlar, xizmatlar 
oldi-sotdisi tushuniladi. 
 Noqonuniy «pinhoniy» bozor esa qonunchilik tomonidan taqiqlangan tovar va xizmatlar 
bilan oldi-sotdi qilish yoki faoliyat bilan shug’ullanishdir. Bunga: 
 — aholi orasida qurol bilan savdo qilish; 
 — narkotik moddalar biznesi, qimorbozlik; 
 —  fohishabozlik; 
 — valyuta bilan chayqovchilik qilish; 
 — «qo’l bola» spirtli ichimliklarni tayyorlash; 
 — reket (bosqinchilik qilish, qurollangan o’g’irlik); 
 — kontrabanda (chegaradan yashirincha mol-tovar o’tkazish yoki chet elga g’ayri-
qonuniy mol chiqarish). 

---

 
 
 Yashirin biznes soliqlardan va ishchi kuchini yollashni tartibga solib turuvchi qonun 
hujjatlaridan xoli bo’lganligi sababli «pinhoniy» bozorda narxlar va ish haqi odatda, «rasmiy» 
bozordagiga nisbatan pastroq bo’ladi. Aynan shu narsa «pinhoniy» bozor qatnashchilariga 
g’ayri-qonuniy mo’may daromadni olishlariga imkon yaratadi. U taqiqlangan bozor. Shuning 
uchun davlat organlari nazoratida bo’ladi. 
 6.